Ούρμια, η λίμνη που έγινε κατακόκκινη από τη θλίψη

Η λίμνη Ούρμια στο Ιράν, κάποτε η μεγαλύτερη λίμνη της Μέσης Ανατολής και μια από τις μεγαλύτερες του κόσμου, έχασε το πράσινο χρώμα της και μοιάζει πια με απέραντη σκηνή εγκλήματος.

Στα τέλη Απριλίου, η λίμνη φαινόταν καταπράσινη σε εικόνα του δορυφόρου Aqua της NASA. Μέχρι τα μέσα Ιουλίου, τα νερά είχαν αποκτήσει ένα βαθύ κόκκινο χρώμα σαν κρασί.

Η αλλαγή χρώματος στη λίμνη κοντά στα σύνορα με την Τουρκία έχει γίνει σύνηθες φαινόμενο τα καλοκαίρια, όταν η εισροή νερού περιορίζεται και η αλατότητα αυξάνεται λόγω έντονης εξάτμισης.

Η αύξηση της συγκέντρωσης αλατιού ευνοεί τον πολλαπλασιασμό κόκκινων μικροοργανισμών, εξηγεί η NASA σε ανακοίνωσή της.


Μια γέφυρα για οχήματα χωρίζει στα δύο τη λίμνη Ούρμια (NASA)

Η ταυτοποίηση των μικροβίων αυτών θα απαιτούσε λήψη δειγμάτων, ωστόσο οι υποψίες στρέφονται σε δύο ομάδες μονοκύτταρων οργανισμών. Η πρώτη είναι τα φύκη του γένους Dunanelia, τα οποία είναι πράσινα υπό κανονικές συνθήκες, αλλάζουν όμως χρώμα σε συνθήκες υψηλής αλατότητας και έντονου φωτισμού.

«Τα φύκια γίνονται κόκκινα λόγω της παραγωγής προστατευτικών καροτενοειδών μέσα στα κύτταρα» εξηγεί ο Μοχάμαντ Τούριαν, ερευνητής του Πανεπιστημίου της Στουτγάρδης. Σε καροτενοειδή οφείλεται εξάλλου και το χρώμα του καρότου.

Η δεύτερη ομάδα είναι αρχαιοβακτήρια της οικογένειας Halobacteriaceae, τα οποία προτιμούν νερά κορεσμένα σε αλάτι. Οι «πρωτόγονοι» αυτοί οργανισμοί παράγουν την κόκκινη χρωστική ουσία βακτηριοροδοψίνη, μέσω της οποίας απορροφούν την ηλιακή ενέργεια για να παράγουν σάκχαρα μέσω φωτοσύνθεσης.

Η λίμνη Ούρμια έχει αλλάξει από πράσινη σε κόκκινη και το αντίστροφο αρκετές φορές στο παρελθόν. Συνήθως ξαναγίνεται πράσινη την άνοιξη, όταν τα χιόνια λιώνουν στα γειτονικά βουνά και ανεβάζουν και πάλι τη στάθμη.

Παρόλα αυτά, η λίμνη είναι σήμερα σκιά του παλιού εαυτού της: κάποτε έφτασε σε έκταση τα 5.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα, σχεδόν μιάμιση φορά η έκταση της Εύβοιας.

Λόγω της ξηρασίας και της χρήσης του νερού για άρδευση, η μέση στάθμη πέφτει έως και κατά ένα μέτρο το χρόνο, και πλέον η λίμνη έχει συρρικνωθεί μόλις στο 10% της αρχικής της έκτασης.

Όπως είχε προειδοποιήσει στο Scientific American ο Χουσεΐν Ακάνι, βιολόγος του Πανεπιστημίου της Τεχεράνης, χωρίς τη λήψη δραστικών μέτρων η οριστική εξαφάνιση της Ούρμιας πρέπει να θεωρείται βέβαιη.