Τη Δευτέρα και λίγα μόλις λεπτά πριν τις δέκα το βράδυ ώρα Ελλάδας,
το διαστημικό επιστημονικό σκάφο της NASA, InSight, προσεδαφίστηκε με
επιτυχία στην επιφάνεια του «Κόκκινου Πλανήτη», σκορπώντας κύματα
ενθουσιασμού στους εκατοντάδες τεχνικούς κι επιστήμονες, που
παρακολουθούσαν με κομμένη την ανάσα τις διαδικασίες της άφιξής του στον
Άρη.
Μόλις έγινε αντιληπτό ότι το διαστημόπλοιο προσεδαφίστηκε με
επιτυχία, οι τεχνικοί ξέσπασαν σε χειροκροτήματα και ζητωκραυγές, καθώς
πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία της
ανθρωπότητας.
Έπειτα από ένα διαπλανητικό ταξίδι διάρκειας σχεδόν επτά μηνών, το
διαστημικό επιστημονικό σκάφος InSight της Αμερικανικής Διαστημικής
Υπηρεσίας προσεδαφίστηκε στον Άρη, έχοντας διασχίσει με επιτυχία την
ατμόσφαιρα του κόκκινου πλανήτη, επιβεβαίωσε η Nasa από το κέντρο της
στην Πασαντίνα στην Καλιφόρνια.
Joy as Nasa probe touches down on Mars
«Προσεδάφιση επιβεβαιώθηκε!» ανακοίνωσαν οι υπεύθυνοι. Οι μηχανικοί
και επιστήμονες της Nasa ξέσπασαν σε χειροκροτήματα και επιφωνήματα
χαράς.
Σκοπός του InSight είναι να χαρτογραφήσει το εσωτερικό του πλανήτη όπως και την σεισμική του δραστηριότητα.
Πρόκειται για την πρώτη προσεδάφιση της NASA από το 2012 (ρόβερ
Curiosity) και η πρώτη φορά που θα μελετηθεί από ένα ρομποτικό γεωλογικό
εργαστήριο το εσωτερικό, η σύνθεση και ειδικότερα η τεκτονική
δραστηριότητα όχι μόνο του ‘Αρη, αλλά και οποιουδήποτε άλλου πλανήτη
πέρα από τη Γη.
Νεκροταφείο» διαστημικών αποστολών
Η προσεδάφιση πάντως ποτέ δεν είναι εύκολη στον Άρη, όπου μέχρι
σήμερα σχεδόν δύο στις τρεις αποστολές έχουν αποτύχει ή έχουν συντριβεί
στην επιφάνειά του. Η πιο πρόσφατη αποτυχία ήταν του Ευρωπαϊκού
Οργανισμού Διαστήματος το 2016 με το σκάφος «Σκιαπαρέλι» που συνετρίβη
λόγω τεχνικού σφάλματος.
Οι ΗΠΑ, η μόνη χώρα με επιτυχημένο ιστορικό προσεδαφίσεων στον Άρη,
έχουν εφοδιάσει το InSight με μια δοκιμασμένη «συνταγή»: μια κάψουλα
ανθεκτική στις υψηλές θερμοκρασίες έως 1.500 βαθμούς Κελσίου που
αναπτύσσονται κατά τη διάσχιση της αρειανής ατμόσφαιρας λόγω τριβής, ένα
αλεξίπτωτο που θα ανοίξει σε ύψος 12 χιλιομέτρων από την επιφάνεια.
καθώς και μικρούς πυραύλους που τεθούν σε λειτουργία σε ύψος 1.200
μέτρων για να φρενάρουν και να καθοδηγήσουν ομαλά την κάθοδο.
Η αποστολή είναι κόστους περίπου ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων και,
από αυτά, σχεδόν το 20% έχουν επενδύσει οι Ευρωπαίοι. Το μεγαλύτερο
μέρος του InSight κατασκευάσθηκε από την αμερικανική αεροδιαστημική
εταιρεία Lockheed Martin Space, αλλά βρετανικής και γαλλικής κατασκευής
είναι οι αισθητήρες και ο σεισμογράφος του, που θα ανιχνεύουν τις
δονήσεις και τα σεισμικά κύματα στο εσωτερικό του. Η ταχύτητα των
κυμάτων αυτών αλλάζει ανάλογα με το υλικό μέσω του οποίου ταξιδεύουν,
κάτι που επιτρέπει να εξαχθούν συμπεράσματα για το εσωτερικό του
πλανήτη. Έτσι, με τη βοήθεια αυτών των κυμάτων είναι δυνατό να προκύψει
ένας τρισδιάστατος «χάρτης» του εσωτερικού του Άρη – μια ανάλογη μέθοδος
εφαρμόζεται από τους γεωλόγους και στη Γη.
Θα είναι ο πρώτος σεισμογράφος τοποθετημένος απευθείας πάνω στην
επιφάνεια του Άρη και θα είναι χιλιάδες φορές πιο ακριβής από εκείνους
που βρίσκονταν πάνω στις διαστημοσυσκευές Viking το 1976. Ο πρώτος
σεισμογράφος σε άλλο ουράνιο σώμα είχε τοποθετηθεί στη Σελήνη το 1969
από την αποστολή «Απόλλων 11».
Γερμανικής κατασκευής -από το Γερμανικό Αεροδιαστημικό Κέντρο DLR- θα
είναι το αυτόματο όργανο ΗΡ3 (Heat Flow and Physical Properties
Package) που θα ανοίξει τη βαθύτερη τρύπα, βάθους έως πέντε μέτρων, που
θα έχει ποτέ ανοιχτεί σε άλλο ουράνιο σώμα, προκειμένου να γίνουν
μετρήσεις της εσωτερικής θερμότητας. Κάτι τέτοιο είχε γίνει μόνο στη
Σελήνη από την τελευταία αποστολή «Απόλλων 17», όταν οι αστροναύτες
Γιουτζίν Σέρναν και Τζακ Σμιτ με ένα χειροκίνητο τρυπάνι είχαν σκάψει σε
βάθος τριών μέτρων.
Εκτός από το Εθνικό Κέντρο Διαστημικών Μελετών της Γαλλίας (CNES) που
έφτιαξε το ευαίσθητο σεισμογραφικό όργανο SEIS (Seismic Experiment for
Interior Structure), σε συνεργασία με τα βρετανικά πανεπιστήμια Imperial
και Οξφόρδης, συμβολή είχαν η ελβετική πολυτεχνική σχολή ΕΤΗ, το Κέντρο
Διαστημικής Έρευνας της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών και το Κέντρο
Αστροβιολογίας της Ισπανίας. Ένα άλλο αμερικανικής κατασκευής
επιστημονικό όργανο (Rotation and Interior Structure Experiment-RISE) θα
καταγράψει τις διακυμάνσεις στον άξονα περιστροφής του Άρη, κάτι που θα
δώσει στοιχεία για το αν ο αρειανός πυρήνας είναι στερεός ή υγρός.
Από τον συνδυασμό όλων των επιστημονικών δεδομένων, αναμένεται να
προκύψει μια εικόνα για την εξέλιξη και τα σημερινά χαρακτηριστικά του
φλοιού, του μανδύα και του πυρήνα του πλανήτη, κάτι που θα επιτρέψει να
εξαχθούν -σε σύγκριση και με τη Γη- ευρύτερα συμπεράσματα για το
σχηματισμό και την εξέλιξη των βραχωδών πλανητών του ηλιακού μας
συστήματος. Οι επιστήμονες είναι ιδιαίτερα περίεργοι να μάθουν αν ο Άρης
διαθέτει ένα καυτό λιωμένο πυρήνα από σίδηρο όπως και η Γη.
Την ευθύνη της διετούς αποστολής, που μπορεί να παραταθεί, έχει το
Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Πασαντίνα της Καλιφόρνια.