Σάββατο 15 Απριλίου 2017


Το τριήμερο από τη Μεγάλη Παρασκευή έως και την Κυριακή του Πάσχα, από άποψη διατροφής, χαρακτηρίζεται από το πέρασμα από τη νηστεία στην κατανάλωση τροφίμων ζωικής προέλευσης. Για μια ασφαλή και υγιεινή διατροφή κατά τη διάρκεια αυτού του τριημέρου, θα πρέπει να ακολουθηθούν κάποιες διαδικασίες.

Τα παραπάνω αναφέρει ο ερευνητής γαστρονομίας στο τμήμα Επιστήμης της Διαιτολογίας -Διατροφής του Χαροκοπείου και εκπαιδευτής σε σεμινάρια του ΕΦΕΤ για την υγιεινή και ασφάλεια του χειρισμού των τροφίμων για τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν στην επιλογή των τροφίμων.

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η μέρα που στο τραπέζι κυριαρχούν τα θαλασσινά. Το βράδυ μετά τον Επιτάφιο, στο τραπέζι εκτός από τα κλασικά τηγανιτά θαλασσινά και τα λαχανικά, έχει θέση το μυδοπίλαφο με άφθονα μυρωδικά, σουπιές κρασάτες, σουπιές με σπανάκι, σουπιές στιφάδο, ρύζι με καλαμαράκι, χταπόδι με κοφτό μακαρονάκι, κριθαράκι με γαρίδες.

"Σε πιο εξεζητημένα τραπέζια θα συναντήσουμε χταπόδι καρπάτσιο (λεπτές φέτες βρασμένου χταποδιού με πιπέρι φρεσκοτριμμένο και ελαιόλαδο), κριθαρώτο θαλασσινών, τραχανώτο νηστίσιμο με μύδια, αχνιστά μύδια με κέλυφος σε κρασί και φινόκιο, σούπα χταποδιού αγιορείτικη, σουπιές με φρέσκες αγκινάρες, χταπόδι βραστή σαλάτα με σπαράγγια" αναφέρει ο Γιώργος Παλησίδης, μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο.

Πώς επιλέγουμε θαλασσινά

Η διαδικασία επιλογής των πρώτων υλών στα θαλασσινά χρειάζεται αρκετό μεράκι για την επιτυχία του τελικού αποτελέσματος και όπως επισημαίνει ο ίδιος για να εξασφαλίσουμε την επιτυχία του εδέσματος πρέπει να ακολουθήσουμε κάποιους κανόνες.

"Ο πρώτος κανόνας είναι: επιλέγω ασφαλή τρόφιμα και ποιοτικά τρόφιμα. Οι πρώτες ύλες θα πρέπει να είναι από έμπιστο προμηθευτή, που να φέρει τις ανάλογες πιστοποιήσεις. Π.χ., μπορούμε να του ζητήσουμε την ανάλυση του μυδοπαραγωγού για τα βαρέα μέταλλα στα μύδια. Τα καλαμάρια θα πρέπει να είναι καλαμάρια και όχι θράψαλα. Δεν είναι λάθος να επιλέξετε θράψαλο αντί καλαμάρι, αρκεί να το πληρώσετε για θράψαλο. Το θράψαλο είναι σκληρό, μεγαλύτερο μέγεθος, έχει δύο πολύ μεγάλα πλοκάμια. Διακρίνεται από το καλαμάρι, χάρη στο τριγωνικό του πτερύγιο, που είναι μικρότερο από το καρδιόσχημο αντίστοιχο του καλαμαριού. Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν ότι η Μεσόγειος έχει κωδικό 37 και τα ψάρια της είναι πιο νόστιμα και συνήθως πιο ακριβά. To γνωστό σουρίμι είναι μια πάστα ψαριού, συνήθως μπακαλιάρου, η οποία έχει αρωματιστεί με τη γεύση του αστακού ή του καβουριού. Το σουρίμι είναι οικονομικό και το βρίσκουμε κατεψυγμένο ή στο ψυγείο".

"Προσοχή μεγάλη στο τι ποιότητα είναι οι γαρίδες. Οι αποψυγμένες είναι συνήθως χρώματος γκρι και είναι υποβαθμισμένες στη γεύση και ποιότητα σε σχέση με τις πραγματικά φρέσκιες. Ανάλογα και το μέγεθος της γαρίδας είναι και η τιμή. Οι φρέσκιες γαρίδες γλιστρούν εύκολα μέσα στο χέρι, ενώ οι αλλοιωμένες δίνουν την αίσθηση ζέστης, όταν βυθίσουμε το χέρι μας στο ιχθυοκιβώτιο που περιέχονται. Τα αλλοιωμένα μαλακόστρακα έχουν όστρακο ξηρό και γλοιώδες, τα άκρα τους αποσπούνται εύκολα, τα ματιά τους είναι βυθισμένα και η σάρκα τους είναι μαλακή με κίτρινες ή μελανές κηλίδες" εξηγεί ο κ. Παλησίδης.

'Ετσι αποφεύγουμε τα μικρόβια και μειώνουμε τις έντονες μυρωδιές

Το εδέσματα του πασχαλινού τραπεζιού είναι σταθερά και σε όλη την Ελλάδα τηρείται η παράδοση. Αρνάκι ή κατσικάκι, μαρουλοσαλάτα, μαγειρίτσα, αυγά κόκκινα, τσουρέκι.

"Εκείνο που πρέπει να προσέξουμε στα εντόσθια που θα χρησιμοποιήσουμε είναι: να είναι φρέσκα, να μην έχουν κολλώδη υφή, να έχουν ζωντανά χρώματα. Για να μειώσουμε τη έντονη μυρωδιά των αιγοπροβατοειδών και ειδικά των εντοσθίων τους, ρίχνουμε πολύ λίγη κανέλα σκόνη. Όταν τα βράζουμε κρατάμε το ζουμί για τη σούπα. Μόλις τα βγάλουμε από την κατσαρόλα, τα κρυώνουμε και τα κόβουμε αμέσως. Τα κρυώνουμε βαπτίζοντας τα μέσα σε κρύο νερό με παγάκια, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος για ανάπτυξη μικροβίων από παρατεταμένη έκθεση σε θερμοκρασία της επικίνδυνης θερμοκρασιακής ζώνης (5-65 βαθμούς Κελσίου).

Ως προς το συκώτι: αν δούμε πράσινο χρώμα πάνω στο συκώτι, τότε αυτό είναι χολή, η οποία πρέπει να αφαιρεθεί. Από τα πνευμόνια που θα χρησιμοποιήσουμε αφαιρούμε όλες τις σκληρές αρτηρίες.

"Σε ό,τι αφορά τα έντερα, για να φύγει η έντονη μυρωδιά του αρνιού αλλά και για να τα απολυμάνουμε τα ξεπλένουμε και με ξύδι" επισημαίνει ο ερευνητής γαστρονομίας στο τμήμα Επιστήμης της Διαιτολογίας -Διατροφής του Χαροκοπείου.

Συμβουλές για το ψήσιμο

Για την επιτυχία στο ψήσιμο των πασχαλινών εδεσμάτων ο εκπαιδευτής σε σεμινάρια του ΕΦΕΤ για την υγιεινή συμβουλεύει:

Όταν ψήνουμε στη σχάρα κάτω από το κάρβουνο πρέπει να βάζουμε άμμο για να κρατάει τη θερμοκρασία. Με αυτή τη μέθοδο επιτυγχάνουμε ορθή διαχείριση της έντασης της φωτιάς και έχουμε ένα πραγματικά αξιόλογο αποτέλεσμα.

Σε σχέση με το ψήσιμο στη σούβλα:

· Προσοχή στο δέσιμο. Απαιτεί σφικτό δέσιμο, ώστε να μείνει ακίνητο το αρνί καθ όλη τη διάρκεια του ψησίματος. Δέσιμο στα πόδια με τη σούβλα, δέσιμο και εσωτερικά της κοιλιάς, τη ραχοκοκαλιά με τη βέργα.
· Για να πιάσει το αλατοπίπερο εξωτερικά του στοιχείου που πρόκειται να ψήσουμε, το αλείφουμε με λίγο σπορέλαιο πριν το πασπαλίσουμε.
· Στη σούβλα κάνουμε κρέατα που έχουν αρκετό λίπος ή τα τυλίγουμε με λίπος (π.χ. σκέπη, λαρδί)
· Τα κάρβουνα τα τοποθετούμε κυρίως στους αγκώνες και στα γόνατα αρνιού ή του κατσικιού ώστε να ψήνεται σιγά σιγά και ομοιόμορφα.
· Υπολογίζουμε ότι για κάθε κιλό απαιτείται 35 λεπτά της ώρας ψήσιμο. Δηλαδή για ένα επτάκιλο αρνί χρειαζόμαστε τέσσερις ώρες.
· Καλό είναι να μη τυλίγουμε με λαδόκολλα το αρνί. Το τυλίγουμε μόνο όταν δεν έχει πολύ εξωτερικό λίπος ώστε να μη σκιστεί.
· Το αρνί ή το κατσίκι είναι έτοιμο όταν: έχει τραγανή πέτσα, όταν ξεκολλάει εύκολα το κόκκαλο από το κρέας και κυρίως το κρέας στις κλειδώσεις.
Πάσχα 2017: Τα έθιμα για τη Μ. Παρασκευή σε Θεσσαλονίκη και Σέρρες
Τη Μεγάλη Παρασκευή κορυφώνεται το θείο δράμα του Πάσχα και σε όλα τα μέρη της Ελλάδας πραγματοποιούνται περιφορές των επιταφίων της κάθε ενορίας.
Στη Νέα Μεσημβρία Θεσσαλονίκης, τη Μ. Παρασκευή, οι δύο Επιτάφιοι των ενοριών, μετά την περιφορά τους στους δρόμους, συναντώνται στα νεκροταφεία. Εκεί, οι κάτοικοι ανάβουν κεριά στα αγαπημένα τους πρόσωπα που έχουν «φύγει από τη ζωή» και «η νύχτα γίνεται μέρα» από το φως των κεριών.
Στις Σέρρες, όπως αναφέρεται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, κατά την περιφορά του Επιταφίου, αναβιώνει στη συνοικία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, το έθιμο «Αδώνια». Σύμφωνα με το τελετουργικό του εθίμου, όταν ο Επιτάφιος πλησιάζει, κάθε νοικοκυρά τοποθετεί στο κατώφλι του σπιτιού της ένα τραπεζάκι, πάνω στο οποίο έχει τοποθετήσει θυμίαμα και την εικόνα του Εσταυρωμένου, πλαισιωμένη από πασχαλιές και άλλα άνθη.
Στην Ουρανούπολη της Χαλκιδικής κάθε χρόνο δημιουργείται ένας εξαιρετικός Επιτάφιος, που η ομορφιά και η μοναδικότητά του προσελκύουν ανθρώπους από όλη την Ελλάδα, και το εξωτερικό, οι οποίοι καταφθάνουν στην περιοχή μόνο και μόνο για να συμμετάσχουν στη μυσταγωγία της ετοιμασίας και της περιφοράς του. Χιλιάδες χάντρες και λουλούδια για να δημιουργηθεί σαν «κέντημα» ο εξαιρετικός Επιτάφιος της Ουρανούπολης.
 
Το Πάσχα είναι μία περίοδος, στη διάρκεια της οποίας η παράδοση «επιβάλλει» δύο εντελώς αντίθετες διατροφικές συμπεριφορές και δίαιτες. Αρχικά μια μακρά (40 ημερών) ή μια μικρότερη (μιας εβδομάδας) περίοδο νηστείας, όπου έχουμε πλήρη αποχή από τροφές ζωικής προέλευσης, στην οποία η δίαιτα περιλαμβάνει κυρίως λαχανικά, φρούτα, ξηρούς καρπούς και θαλασσινά.
Τι να προσέξουμε στο Πασχαλιάτικο τραπέζι;
Τον οβελία: Τα 100 γραμμάρια άψητου κρέατος (αρνιού ή κατσικιού) δίνουν περίπου 370 θερμίδες, με μεγάλη όμως συμμετοχή σε αυτές από λίπος. Είναι και τα δύο πηγές πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας, αλλά και βιταμινών (κυρίως Β), σιδήρου και φωσφόρου. Επειδή όμως είναι νεαρά ζώα έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε πουρίνες, από τις οποίες παράγεται ποσοστό του ουρικού οξέος, το οποίο προκαλεί την «ουρική αρθρίτιδα».
Τα κόκκινα αυγά: Κάθε αυγό, μέτριου μεγέθους μας δίνει περίπου 75-80 θερμίδες, 6 γραμμάρια πρωτεΐνης, 5 γραμμάρια λίπους και κυρίως 215-230 mg χοληστερίνης.
Τη μαγειρίτσα: Η σούπα αυτή περιλαμβάνει εντόσθια και συκωταριά, φρέσκα κρεμμυδάκια και κρεμμύδια, ρύζι, αυγά, άνηθο και ελαιόλαδο. Μία μερίδα μαγειρίτσας μπορεί να μας δώσει μέχρι και 580 θερμίδες, αλλά με πολύ μεγάλη περιεκτικότητα σε χοληστερόλη. Η χρησιμοποίηση μόνο των ασπραδιών και όχι ολόκληρου του κρόκου, ή μόνο ενός κρόκου μπορεί σαφώς να μειώσει αυτή την ποσότητα.
Συκώτια και εντόσθια: Είναι ασφαλώς το πιο κρίσιμο διατροφικό κομμάτι του παραδοσιακού πασχαλινού τραπεζιού, μια και είναι πολύ υψηλές πηγές χοληστερόλης και λίπους.
Τα πασχαλινά κουλούρια: 60 γραμμάρια δίνουν περίπου 230 θερμίδες με 43 γραμμάρια υδατάνθρακες και 61mg χοληστερίνη.
Το πασχαλινό τσουρέκι: Είναι επίσης πηγή υδατανθράκων και λίπους. Τα 70 γραμμάρια δίνουν 68 θερμίδες, με 44 γραμμάρια υδατανθράκων και 74 χιλιοστόγραμμα χοληστερίνης.
Πάσχα και προβλήματα υγείας
Η δυσπεψία είναι ίσως από τα πρώτα προβλήματα που πολλοί από εμάς θα νιώσουμε. Άτομα με προβλήματα στομάχου όπως έλκος ή ιστορικό γαστρίτιδας μπορούν επίσης να βρούνε εξαιρετικά δύσκολο να πέψουν τις παραδοσιακές τροφές του πασχαλινού τραπεζιού.
Η περιεκτικότητα σε πουρίνες των νεαρών ζώων που τρώμε στον πασχαλινό οβελία δημιουργεί προβλήματα σε άτομα με υψηλές τιμές ουρικού οξέος.
Τέλος, ενοχλήσεις της χολής είναι επίσης πιθανές, ιδιαίτερα σε άτομα με ιστορικό λιθίασης. Η μεγάλη συσσώρευση λίπους και κυρίως η παρουσία ποσοτήτων κορεσμένων λιπών και χοληστερόλης μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία της χολής.
Τι κάνουμε μετά την Κυριακή;
Το Πάσχα είναι μόνο μία μέρα που γρήγορα θα περάσει. Αμέσως μετά μπορούμε να ξαναγυρίσουμε σε πιο φυσιολογική διατροφή. Μια καλή ιδέα θα ήταν για όλους τους υγιείς ενήλικες την επομένη μέρα του Πάσχα να υποβάλουν τον οργανισμό τους σε μία φυσική και ανώδυνη «αποτοξίνωση», που να περιλαμβάνει και πάλι λαχανικά, και σαλατικά, λίγο λάδι, ημιαποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά (γάλα και γιαούρτι 0-2%), ψωμί και φρούτα, χωρίς κανένα άλλο τρόφιμο ζωικής προέλευσης.
Το καλύτερο βέβαια είναι να απαλλαχτούμε από τα περισσεύματα του πασχαλινού τραπεζιού όσο γίνεται πιο γρήγορα ώστε να ξαναγυρίσουμε το συντομότερο στις καθημερινές μας διαιτητικές συνήθειες.
Γενικές Συμβουλές
• Το πρωί της Κυριακής καλό είναι να πάρουμε ένα πρωινό αλλά όχι πολύ πλούσιο (π.χ. γάλα με δημητριακά ή 1 φέτα τσουρέκι με ένα φρούτο)
• Καταναλώστε αρκετή ποσότητα λαχανικών
• Στο γεύμα αποφύγετε το συνεχές τσιμπολόγημα, γεμίστε το μισό πιάτο σας με φρέσκα λαχανικά & το άλλο μισό από τα υπόλοιπα τρόφιμα
• Οι υδατάνθρακες με την μορφή πατάτας, ρυζιού ή ψωμιού πρέπει να κατέχουν σημαντική θέση στο πιάτο σας αφού είναι πηγή ενέργειας
• Το βραδινό μπορεί να είναι μια σαλάτα εποχής με ψωμί και μικρή ποσότητα πρωτεΐνης είτε ένα γιαούρτι με ψωμί ή φρυγανιά, το οποίο λόγω της ειδικής του σύνθεσης θα διευκολύνει την διαδικασία της πέψης και θα ξεκουράσει το στομάχι σας
Subscribe to RSS Feed Follow me on Twitter!