Αλεύρι από άγριο σιτάρι και κριθάρι, ανακατεμένο με ρίζες φυτών,
προσθήκη νερού και ψήσιμο ήταν η «συνταγή» για το αρχαιότερο ψωμί του
κόσμου, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση
PNAS.
Η συνταγή που χρονολογείται περίπου στα 14.000 χρόνια πριν, θα είχε
ως αποτέλεσμα την παρασκευή ενός ψωμιού επίπεδου, δηλαδή χωρίς όγκου,
που θα έμοιαζε λιγάκι σαν το σημερινό ψωμί που παρασκευάζουμε από
δημητριακά.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου εικάζουν ότι
το ψωμί αυτό ίσως χρησιμοποιούνταν από τους προγόνους μας για να
τυλίγουν το ψημένο κρέας, που γεγονός που το κάνει αυτομάτως και το
παλαιότερο σάντουιτς της ανθρωπότητας.
«Πρόκειται για την πρώτη απτή απόδειξη αυτού που σήμερα αποκαλούμε
«κουζίνα», δηλαδή σύνθεση υλικό για την παρασκευή ενός σύνθετου
γεύματος», εξηγεί ο καθηγητής Ντόρια Φουλλερ.
Το ψωμί ήταν ανέκαθεν τμήμα της βασική διατροφής μας, αλλά ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά για την προέλευσή του.
Μέχρι τώρα, η παλαιότερη απόδειξη ύπαρξης του ψωμιού προέρχεται από την Τουρκία και χρονολογείται πριν από 9.000 χρόνια.
Ωστόσο το νεότερο εύρημα προέρχεται από αρχαιολογικό χώρο στη Μαύρη
Έρημο στην Ιορδανία, και μεταθέτει την ύπαρξη του ψωμιού κατά 5.000
χρόνια νωρίτερα, δηλαδή πριν από 14.000 χρόνια.
Οι επιστήμονες αποκάλυψαν δύο κτίρια, καθένα από τα οποία περιείχε
ένα μεγάλο κυκλικό πέτρινο τζάκι μέσα στο οποίο βρέθηκαν ψιλοκομμένα
ψίχουλα ψωμιού.
Η ανάλυση των ευρημάτων αποκάλυψε ενδείξεις κοσκινίσματος και ζυμώματος των υλικών.
Σύμφωνα με τη Δρ Αμάια Αρρανζ-Οταεγκουι του Πανεπιστημίου της
Κοπεγχάγης, που ανακάλυψε τα υπολείμματα ψωμιού, ήταν το τελευταίο
πράγμα που περίμεναν να βρουν στο χώρο.
«Το ψωμί είναι ένας ισχυρός δεσμός μεταξύ του παρελθόντος και της
σημερινής μας διατροφής. Μας συνδέει με τους προγόνους μας», λέει.
Και εικάζει ότι το προϊστορικό εκείνο ψωμί θα είχε παραχθεί σε
διάφορα στάδια μεταξύ των οποίων «η άλεση των δημητριακών για την
παραγωγή του αλεύρου, η ανάμειξη του με νερό για να παραχθεί ζύμη και
ψήσιμο της ζύμης στην καυτή στάχτη ενός τζακιού ή σε μια πέτρα».
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι άνθρωποι που ζούσαν στην περιοχή όπου
ανακαλύφθηκαν τα αρχαιότερα υπολείμματα ψωμιού ήταν κυνηγοί μεσαίο και
μικρών ζώων. Επίσης καλλιεργούσαν φυτικές τροφές, όπως ξηρούς καρπούς,
φρούτα και άγρια σιτηρά.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το ψωμί παρήχθη για πρώτη φορά όταν οι
άνθρωποι άρχισαν να συγκεντρώνονται για περιστάσεις όπως μια γιορτή.
Αυτό συνέβη πριν την εμφάνιση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας.
Αυτό δημιουργεί την ενδιαφέρουσα πιθανότητα η καλλιέργεια σιτηρών για ψωμί να ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από τη γεωργία.
«Η σημασία της ανακάλυψης αυτού του ψωμιού είναι ότι δείχνει μια
επιπλέον προσπάθεια για την παρασκευή τροφίμων με μείγμα υλικών. Επίσης
δείχνει ότι το ψωμί έπαιζε κάποιο ρόλο σε ειδικές κοινωνικές
περιστάσεις. Αυτό με τη σειρά του υποδηλώνει ένα από τα πιθανά κίνητρα
για το γιατί οι άνθρωποι αργότερα επέλεξαν να καλλιεργήσουν συστηματικά
το σιτάρι και το κριθάρι, επειδή ήταν είδη που είχαν ήδη ιδιαίτερη θέση
μεταξύ των τροφίμων», σημειώνει ο Δρ Φουλλερ.
Οι ερευνητές προσπάθησαν να αναπαράγουν τη συνταγή στο εργαστήριο και
εξηγούν ότι το μείγμα των κόκκων έδωσε στο ψωμί μια γεύση καρυδιού,
όπως και τα σημερινά πολύσπορα ψωμιά.
