Oύτε καν έναν χρόνο. Μόλις έξι μήνες έχει στη διάθεσή του ο πλανήτης για να αλλάξει την πορεία της κλιματικής κρίσης και να αποτρέψει την επαναφορά των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν το lockdown.
«Φέτος είναι η τελευταία μας ευκαιρία, αν δεν θέλουμε να δούμε επιστροφή του άνθρακα», αναφέρει ο Φατίχ Μπίρολ, γενικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA).
Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο σχεδιάζουν να δαπανήσουν 9 τρισεκατομμύρια δολάρια στους επόμενους μήνες για να διασώσουν τις οικονομίες τους από την κρίση που προκάλεσε ο κορωνοϊός, σύμφωνα με υπολογισμούς του ΙΕΑ. Τα πακέτα ενίσχυσης που θα δημιουργηθούν φέτος θα κρίνουν και τη μορφή της παγκόσμιας οικονομίας για τα επόμενα τρία χρόνια, υποστηρίζει ο Μπίρολ, και σε αυτό το χρόνο οι εκπομπές αερίων θα πρέπει να αρχίσουν να σημειώνουν έντονη και μόνιμη πτώση. Διαφορετικά, οι παγκόσμιοι στόχοι για το κλίμα θα καταστούν ανέφικτοι.
Τώρα κρίνονται τα επόμενα 30 χρόνια
Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έπεσαν κατά μέσο όρο κατά 17% σε όλο τον κόσμο τον Απρίλιο, σε σύγκριση με την περσινή χρονιά, όμως έκτοτε έχουν αυξηθεί και πάλι. Πλέον απέχουν περίπου 5% από τα περσινά επίπεδα.
Σε έκθεση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη, ο ΙΕΑ – ο πιο αξιόπιστος οργανισμός ανάλυσης ενέργειας του κόσμου – παρέθεσε και ένα προσχέδιο για το πώς μπορεί να μοιάζει μια παγκόσμια πράσινη ανάκαμψη, με έμφαση στις μεταρρυθμίσεις στην παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας. Η αιολική και ηλιακή ενέργεια θα πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο, συμβουλεύει η έκθεση, από κοινού με βελτιώσεις στην ενεργειακή απόδοση κτιρίων και βιομηχανιών και τον εκσυγχρονισμό των δικτύων ηλεκτρισμού.
Είμαστε μακριά από την πράσινη ανάκαμψη
Σε όλο τον κόσμο, ειδικοί, οικονομολόγοι, επαγγελματίες υγείας, εκπαιδευτές, ακτιβιστές για το περιβάλλον και πολιτικοί, καλούν σε μια πράσινη ανάκαμψη. Αν και ορισμένες κυβερνήσεις έχουν δεσμευθεί ότι θα κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, με την ΕΕ να κάνει λόγο για «Πράσινο New Deal», τα χρήματα που έχουν διατεθεί μέχρι τώρα τείνουν να ενισχύουν κυρίως τα τμήματα της οικονομίας που χαρακτηρίζονται από υψηλές εκπομπές άνθρακα.
Τουλάχιστον 33 δισεκατομμύρια δολάρια έχουν διοχετευτεί σε αεροπορικές εταιρείες, με ελάχιστους ή και καθόλου όρους για την προστασία του περιβάλλοντος, σύμφωνα με την ομάδα Transport and Environment. Σύμφωνα με την εταιρεία αναλύσεων Bloomberg New Energy Finance, πάνω από μισό τρισεκατομμύριο δολάριο πρόκειται να διοχετευτεί σε βιομηχανίες υψηλών εκπομπών άνθρακα σε όλο τον κόσμο, χωρίς προϋποθέσεις που θα εξασφαλίζουν την μείωση των ρύπων τους.
Στις πρώτες σχετικές δαπάνες, οι κυβερνήσεις είχαν τη δικαιολογία ότι αντιδρούσαν σε μια ξαφνική και απρόσμενη κρίση, σημειώνει ο Μπίρολ. «Τα πρώτα σχέδια ανάκαμψης στόχευαν περισσότερο στη δημιουργία οχυρών γύρω από την οικονομία».
Όμως έκτοτε λίγα πράγματα έχουν αλλάξει, προειδοποιεί. Παραπέμπει σε έρευνα του ΙΕΑ που δείχνει ότι μέχρι το τέλος Μαΐου, το ποσό που επενδύθηκε σε εργοστάσια που χρησιμοποιούν άνθρακα στην Ασία έχει αυξηθεί σε σύγκριση με την περσινή χρονιά. «Ήδη υπάρχουν ενδείξεις επιστροφής στα προηγούμενα επίπεδα εκπομπών», τονίζει.
