Ερντογάν: Γιατί «έφαγε» τον ναύαρχο Γιαϊτσί

Ως επεισόδιο ενός ανηλεούς υπόγειου πολέμου στις τάξεις της σκληρής εθνικιστικής πτέρυγας, η οποία υποστηρίζει τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από το 2016 και έπειτα, γίνεται αντιληπτή από πηγές με γνώση της κατάστασης στις τάξεις των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων (ΤΕΔ), η ουσιαστική αδρανοποίηση του τέως αρχηγού Στόλου και εμπνευστή του τουρκολιβυκού μνημονίου, υποναυάρχου Τσιχάτ Γιαϊτσί.

Όπως σημειώνει η «Καθημερινή»,. το Σάββατο με μια αιφνιδιαστική –κατά πολλούς– κίνηση, ο κ. Ερντογάν εξέδιδε προεδρικό διάταγμα το οποίο απενεργοποιούσε με έμμεσο τρόπο τον κ. Γιαϊτσί, ο οποίος μετατίθετο στο τουρκικό γενικό επιτελείο ενόπλων δυνάμεων (ανάλογο του ΓΕΕΘΑ) ως ειδικός σύμβουλος, αρμοδιότητα αν μη τι άλλο ασαφής. Χθες, σε τουρκικά ΜΜΕ μεταδιδόταν ότι ο κ. Γιαϊτσί παραιτήθηκε, μη αποδεχόμενος, ουσιαστικά αυτή την «υποβάθμιση διά της αναβάθμισης».

 Η μετάθεση του κ. Γιαϊτσί ήταν εσπευσμένη και ασυνήθιστη, καθώς οι κρίσεις των ανωτάτων στις ΤΕΔ γίνονται συνήθως τον Αύγουστο. Τόσο ο άμεσα ενδιαφερόμενος όσο και ο αρχηγός του τουρκικού ναυτικού Αντνάν Οζμπάλ, έμαθαν για τη μετάθεση από τα ΜΜΕ, όπου δημοσιοποιήθηκε το σχετικό προεδρικό διάταγμα.

Παρά τα αντιθέτως μεταδιδόμενα, ο κ. Γιαϊτσί ουδέποτε ενεπλάκη σε πολιτικές αντιπαραθέσεις, ούτε και υπήρξε φιλικά διακείμενος προς το CHP, το βασικό αντιπολιτευτικό κόμμα. Υπήρξε απηνής διώκτης των γκιουλενιστών (FETO) εντός των ΤΕΔ, ακόμα και συμμαθητών του από τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και του αποδίδεται το λεγόμενο «FETOμετρο», δηλαδή ο τρόπος αντίληψης περί του αν κάποιο στέλεχος ανήκε ή όχι στους υποστηρικτές του εξόριστου ιμάμη Γκιουλέν.

Ενα σταθερό στοιχείο στα τελευταία χρόνια της υπηρεσίας του κ. Γιαϊτσί στο τουρκικό ναυτικό ήταν η ευθεία αντιπαράθεση με τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Χουλουσί Ακάρ, ο οποίος θεωρούσε ότι η παρουσίαση του υποναυάρχου ως διώκτη των γκιουλενιστών, αρχιτέκτονα του τουρκολιβυκού μνημονίου και της «Γαλάζιας Πατρίδας» ξεπερνούσε την πραγματικότητα. Τα βιβλία του κ. Γιαϊτσί διδάσκονται στη σχολή ναυτικών δοκίμων της γείτονος και, σύμφωνα τουλάχιστον με τα τουρκικά ΜΜΕ, εθεωρείτο δεδομένη η προαγωγή του στη θέση του αρχηγού του ναυτικού. Ο κ. Ακάρ διαφωνούσε και με τη βιβλιογραφία του κ. Γιαϊτσί.

Τριβές

Οι τριβές στις σχέσεις των δύο ανδρών έγιναν περισσότερο ορατές στην Τουρκία, όταν ο κ. Ακάρ ουσιαστικά έθεσε βέτο στην παρουσία του κ. Γιαϊτσί σε επιστημονικό συνέδριο που διοργανωνόταν από την τουρκική προεδρία και, μάλιστα, είχε προαναγγελθεί από τον ίδιο τον εκπρόσωπο, Ιμπραήμ Καλίν. Στα σενάρια που κυκλοφορούν από τον Τύπο της γείτονος, περιλαμβάνεται και η διαφωνία Ακάρ-Γιαϊτσί για ένα πρόγραμμα καλωδίων τορπιλών, που αναφέρεται ότι ο τέως Τούρκος στόλαρχος, προόριζε για εταιρεία συγγενικού προσώπου του. Ωστόσο, είναι σαφές ότι ο κ. Γιαϊτσί εθεωρείτο από τον κ. Ακάρ πρόσωπο που θα μπορούσε να τον απειλήσει στη μάχη διαδοχής που εξελίσσεται ήδη περί τον κ. Ερντογάν.

Ηδη, στις 22 Ιανουαρίου 2020, ο Νεντίμ Σενέρ της «Χουριέτ» είχε γράψει άρθρο που προέβλεπε αποστρατεία ή παραίτηση του κ. Γιαϊτσί, καθώς λογιζόταν σκληρός ανταγωνιστής του κ. Ακάρ. Τότε, είχαν μόλις αποστρατευθεί οι αντιστράτηγοι Ζεκάι Ακσακαλί και Ισμαήλ Μετίν Τεμέλ, επικεφαλής των δύο βασικών επιχειρήσεων των ΤΕΔ στη Συρία.

Πέρα από τις διαπροσωπικές σχέσεις που μπορεί να διατηρούσε με τον πολιτικό προϊστάμενό του, ο κ. Γιαϊτσί αποτελεί ένα από τα στελέχη του σκληρού εθνικιστικού μπλοκ που επιβίωσε εντός των ΤΕΔ και, μετά την πολιτική συμβίωση του πάλαι ποτέ μετριοπαθούς ΑΚΡ με τα «γεράκια» εντός και εκτός του στρατεύματος, που προωθούσε για ολοένα και πιο σκληρές θέσεις. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, ο κ. Γιαϊτσί ήλθε πρόσφατα σε σύγκρουση με το υπουργείο Εξωτερικών, καθώς επιθυμούσε την άμεση έναρξη διαπραγματεύσεων καθορισμού ΑΟΖ ανάμεσα σε Ισραήλ και Τουρκία κατά τα πρότυπα του τουρκολιβυκού.

Υπερπτήσεις

Επικρατούσα ερμηνεία παραμένει ότι ο κ. Ερντογάν ουσιαστικά απέπεμψε τον κ. Γιαϊτσί, προκειμένου να δοκιμάσει τα αντανακλαστικά του σκληρού εθνικιστικού μετώπου. Μια δεύτερη, λιγότερο πιθανή ερμηνεία είναι ότι ο κ. Ερντογάν ήθελε να στείλει προς την Ελλάδα μήνυμα για την «αποπομπή» ενός σκληρού. Πάντως και χθες τα τουρκικά μαχητικά επανήλθαν στις συνήθεις υπερπτήσεις, αυτή τη φορά πάνω από Φαρμακονήσι, Λειψούς, Αρκιούς και Ρω.