Η καλοπέραση άφησε πίσω την εξέλιξη

Πηγαίνοντας 600 γενεές πίσω ανακαλύπτουμε ότι οι άνθρωποι ήταν κυνηγοί. Περπατούσαν ή έτρεχαν από εννέα έως δεκαπέντε χιλιόμετρα την ημέρα. Κατανάλωναν φρέσκο φαγητό, με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και χαμηλή σε σάκχαρα. Επίσης, διέθεταν πάρα πολλές ώρες για ξεκούραση και ύπνο. Αντικείμενα όπως καρέκλες, βιβλία, παπούτσια ήταν άγνωστα γι' αυτούς. Οπως άγνωστες ήταν και οι ασθένειες, λ.χ. ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες και ο διαβήτης. Η εικόνα στον σημερινό άνθρωπο είναι πολύ διαφορετική… καθώς «ο σημερινός τρόπος ζωής δεν είναι σε συγχρονισμό με τα παλαιολιθικά μας σώματα», όπως εξηγεί ο καθηγητής Εξελικτικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, Νταν Λίμπερμαν.

Μπορεί να ζούμε περισσότερο και να έχουμε μικρότερη βρεφική θνησιμότητα, αλλά επίσης είμαστε ευάλωτοι σε έναν πολύ μεγάλο αριθμό ασθενειών, οι οποίες μπορεί να ξεκινούν από απλές παθήσεις όπως είναι η πλατυποδία, η μυωπία και οι πόνοι στη μέση και να προχωρούν σε πιο σύνθετες νόσους όπως οι αλλεργίες, αλλά και ακόμη πιο πέρα, σε σοβαρές παθολογικές καταστάσεις, όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, οι καρδιοπάθειες και ο καρκίνος.

Πολλές από αυτές τις ασθένειες μέχρι πριν από μερικά χρόνια ήταν άγνωστες ή σπάνιες. Στο νέο του βιβλίο ο Λίμπερμαν με τίτλο «Η ιστορία του ανθρώπινου σώματος: εξέλιξη, υγεία και ασθένειες», αναφέρει πως εάν θέλεις να βρεις λύση σε αυτές τις σύγχρονες μάστιγες, θα πρέπει να σκεφτείς εξελικτικά.

Ο ίδιος αναφέρει ότι τίποτα στη βιολογία δεν έχει νόημα, παρά μόνο εάν το εξετάσουμε εξελικτικά. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα σώματά μας, καθώς τα έχουμε κληρονομήσει. Και θα τα κουβαλάμε είτε μας αρέσει είτε όχι. Αλλά κατανοώντας την εξελικτική πορεία της ανατομίας και της φυσιολογίας μας, μπορούμε να βρούμε καλύτερους τρόπους για να προφυλαχθούμε από όλες αυτές τις σύγχρονες νόσους.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΙΤΙΕΣ. Ο ίδιος τονίζει ότι ζούμε σε μια εποχή με μεγάλα ιατρικά επιτεύγματα, ότι θα πρέπει να είμαστε περήφανοι για ό,τι έχουμε καταφέρει στον τομέα των βιολογικών επιστημών και δεν προτείνει να εγκαταλείψουμε τον μοντέρνο τρόπο ζωής.

Εξελίξαμε βιολογικά μέσα σε εκατομμύρια χρόνια σώματα τα οποία ήταν φτιαγμένα για έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής και τώρα ασθενούμε επειδή τα σώματά μας δεν έχουν προσαρμοστεί βιολογικά στον σημερινό τρόπο ζωής. «Μέχρι και σήμερα προσπαθούμε να θεραπεύουμε τα συμπτώματα. Ενώ αυτό που θα πρέπει να κάνουμε είναι να θεραπεύουμε τις αιτίες», εξηγεί ο Λίμπερμαν.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της οστεοπόρωσης. Η νόσος αυτή χτυπά μία στις τρεις γυναίκες και έναν στους πέντε άνδρες και οφείλεται καθαρά στην έλλειψη φυσικής άσκησης, η οποία είναι απαραίτητη για τη δόμηση δυνατών οστών, ικανών να μας κρατήσουν για 90 χρόνια. Ο ανθρώπινος σκελετός απαιτεί άσκηση και φυσικές δραστηριότητες για να μπορέσει να αναπτυχθεί σωστά.

Αυτό είναι ένα προϊστορικό στοιχείο της βιολογίας το οποίο, όπως έχει φανεί, ούτε μπορούμε ούτε πρέπει να το αλλάξουμε. Δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε υλικό για τον σκελετό μας μετά την ενηλικίωση. Ο άνθρωπος μπορεί να δημιουργεί οστίτη ιστό έως 30 ετών και όσο πιο αθλητικός ή ενεργητικός είναι στη ζωή του όσο είναι νέος, τόσο μεγαλύτερη οστική πυκνότητα έχει.

Από μια ηλικία και μετά, μειώνεται η οστική πυκνότητα. Αλλά έτσι είμαστε προγραμματισμένοι. Ο ρυθμός με τον οποίο μειώνεται η οστική μάζα μπορεί να αυξηθεί εξαιτίας της φυσικής ακινησίας. Για να μπορέσεις να χτίσεις γερά κοκάλα, θα πρέπει να τα γυμνάσεις, όπως ακριβώς τους μυς. Ετσι, με την έλλειψη άσκησης και με τη χαμηλή εκ των προτέρων οστική μάζα οδηγούμαστε στην οστεοπόρωση.

Επειδή δεν γνωρίζουμε πώς να αυξήσουμε την πυκνότητα των οστών και επειδή όταν αποφασίζουν να πάνε στον γιατρό όσοι έχουν οστεοπόρωση συνήθως είναι πολύ αργά, θα πρέπει να εστιαστούμε στην πρόληψη. Που σημαίνει ότι όσο είμαστε παιδιά θα πρέπει να έχουμε έντονη φυσική δραστηριότητα.

ΑΣΚΗΣΗ. Το ανθρώπινο σώμα είναι φτιαγμένο για να ασκείται, δηλαδή να κουράζεται. Ομως ένας προϊστορικός άνθρωπος δεν θα έβγαινε έξω να τρέξει για 10 χιλιόμετρα μόνο και μόνο για να ασκηθεί, διότι έτσι θα έχανε ενέργεια δίχως λόγο.

Αυτό το οποίο προτείνει ουσιαστικά ο Λίμπερμαν είναι να αλλάξουμε τη διατροφή μας και τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη σωματική άσκηση. Δεν χρειάζεται να εξασθενίζουμε το σώμα μας με αυτήν, αλλά να του δίνουμε όση ακριβώς χρειάζεται. Οσο για το μέλλον, θα ζούμε περισσότερο, αυξάνοντας όμως τα χρόνια νοσήματα. Τα οποία, σύμφωνα πάντα με τον Λίμπερμαν, οφείλονται στην καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου. Είτε σε προσωπικό είτε σε συλλογικό επίπεδο, ο άνθρωπος θα πρέπει να αλλάξει τον τρόπο ζωής πιάνοντας το νήμα από την αρχή.

Δηλαδή να κάνει στον βαθμό που ο ίδιος μπορεί ό,τι πάνω-κάτω έκαναν και οι πρόγονοί του. Κι αυτός είναι ένας τρόπος να αλλάξει στάση και να πλησιάσει εξελικτικά ακόμη περισσότερο αυτό για το οποίο γεννήθηκε και είναι προγραμματισμένα τα κύτταρά του. Οπως έκαναν οι πρόγονοί του. Μόνο που τώρα δεν θα χρειάζεται να βγει έξω για κυνήγι.

Η πρόοδος της ιατρικής έχει... παρενέργειες
Πολλές φορές η μετατροπή μιας μολυσματικής ασθένειας που οδηγεί σε χρόνια νόσο, όπως για παράδειγμα είναι το AIDS, οφείλεται στις σημερινές ιατρικές προόδους. Από την άλλη πλευρά, το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι φτιαγμένο για να αντιμετωπίζει εχθρούς μια ζωή στην οποία δεν υπήρχαν αντιβιοτικά ή απολυμαντικά.
Αυτό σημαίνει ότι σήμερα το ανοσοποιητικό δεν χρειάζεται να εργαστεί τόσο σκληρά όσο παλαιότερα, μιας και με τις ανακαλύψεις των προϊόντων υγιεινής και των εμβολίων ή φαρμάκων μπορούμε να κάνουμε μέρος της δουλειάς του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το ανοσοποιητικό, που δεν μπορεί να παραμένει ανενεργό – κι ας κάνει η αντιβίωση τη δουλειά του – να λειτουργεί κάνοντας... λάθη και να επιτίθεται σε αβλαβή κύτταρα, όπως συμβαίνει στις αλλεργίες.
tanea.gr