«Χαράτσι» 4 λεπτά στην πλαστική σακούλα από Πρωτοχρονιά

«Κρυμμένο θησαυρό» δεκάδων ή και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ ψάχνει η κυβέρνηση στις πλαστικές σακούλες που οι Έλληνες παίρνουν τζάμπα από τα σούπερ μάρκετ και τις πετάνε στα σκουπίδια και στις θάλασσες.

Μη έχοντας τι άλλο πια να φορολογήσει, ανακάλυψε «φορολογητέα ύλη» στο Περιβαλλοντικό Τέλος που θα επιβληθεί από 1.1.2018 στις πλαστικές σακούλες. Παρότι όμως το Τέλος αυτό δεν αποτελεί εισόδημα ή κέρδος για την επιχείρηση, το υπουργείο Οικονομικών βάζει και ΦΠΑ  24% πάνω στο ίδιο το «χαράτσι». Έτσι, ενώ ο νόμος προβλέπει κόστος 3 λεπτά του ευρώ ανά σακούλα, ο καταναλωτής θα πληρώνει με ΦΠΑ 4 λεπτά του ευρώ (χάριν στρογγυλοποίησης γιατί στις ταμειακές μηχανές δεν μπορεί να εμφανιστεί ποσόν χρέωσης 0,0372 ευρώ ανά σακούλα). Από 1.1.2019 μάλιστα το Τέλος θα αυξηθεί στα 7 λεπτά του ευρώ και μαζί με τον ΦΠΑ θα φτάσει τότε να κοστίζει 9 λεπτά του ευρώ (0,0868 ευρώ χωρίς την στρογγυλοποίηση).

Αξίζει να σημειωθεί ότι:

- Το τέλος επιβαρύνει και λεπτές σακούλες που πωλούνται από όλα τα καταστήματ, όχι μόνον τα σούπερ μάρκετ.
- Το Κράτος θα εισπράττει και από πρόστιμα από 200 μέχρι 5.000 ευρώ, που θα επιβάλλονται σε όποιον έμπορο παραβαίνει τις υποχρεώσεις του, για να χρεώνει και να αποδίδει τέλος και ΦΠΑ ανά σακούλα.
- Λεπτές σακούλες στα τμήματα μαναβικής κλπ δεν θα φορολογούνται γιατί θα θεωρούνται υλικά συσκευασίας και όχι τσάντες μεταφοράς.

Στο υπουργείο Περιβάλλοντος εκτιμούν ότι διακινούνται κάθε χρόνο περίπου 4,5 δισεκατομμύρια σακούλες και κάθε Έλληνας χρησιμοποιεί περίπου 400 ετησίως. Με 4 λεπτά τη σακούλα το δημόσιο θα εισέπραττε έως και 2 δισ. ευρώ και κάθε καταναλωτής θα πλήρωνε 16 ευρώ το χρόνο.

Στόχος όμως της ΕΕ -που είχε την έμπνευση να βάλει το περιβαλλοντικό «χαράτσι»- είναι να έχει περιοριστεί η κατανάλωση ως το 2020 στις 90 σακούλες ανά κάτοικο. Και έτσι ακόμα,  εάν περιοριστεί δραστικά  η χρήση της λεπτής πλαστικής σακούλας, κάθε καταναλωτής θα επιβαρύνεται αναλογικά κατά μέσο όρο 3,6 – 8 ευρώ το χρόνο (με τιμή 4 το 2018 ή 9 λεπτά από το 2019) και το δημόσιο θα εισπράττει τουλάχιστον 35 ή έως και 80 εκατομμύρια κάθε χρόνο.

Σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο της ΑΑΔΕ, ειδικά για την αναγραφή του περιβαλλοντικού τέλους στις αποδείξεις πώλησης, ορίζεται ότι κατά την διάθεση λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων, θα πρέπει, με μέριμνα του χειριστή, το περιβαλλοντικό τέλος να εμφανίζεται, διακριτά, ως πρόσθετο είδος που υπόκειται σε κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α. και με ποσότητα ισάριθμη της ποσότητας των διατεθέντων πλαστικών σακουλών μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων.

Προκειμένου να αυτοματοποιηθεί η παραπάνω διαδικασία, σκόπιμο είναι να γίνουν κατάλληλες ρυθμίσεις στην εφαρμογή εμπορικής διαχείρισης που εκδίδει τα παραστατικά, ώστε όταν διατίθεται μια λεπτή πλαστική σακούλα μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων, να εμφανίζεται αυτόματα, ως παρελκόμενο είδος, το περιβαλλοντικό τέλος με Φ.Π.Α. 24%.

Πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών έδειξε ότι στην Ελλάδα από το σύνολο των σακουλών που χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο από τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, μόλις το 1% ανακυκλώνεται. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 1η θέση σε κατανάλωση πλαστικής σακούλας, υπερδιπλάσια σχεδόν από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 175 τεμαχίων.

Αντίθετα, οι επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες (π.χ. υφασμάτινες) είναι ελάχιστες. Υπολογίζονται με βάση την ίδια έρευνα του ΙΕΛΚΑ σε 400.000-500.000 ανά έτος, δηλαδή περίπου 0.05 σακούλες ανά κάτοικο, όταν π.χ. η Δανία η οποία είναι από τις πιο προχωρημένες χώρες στη μείωση της πλαστικής σακούλας έχει 75 επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες ανά κάτοικο, ενώ ο μέσος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 23.

Μάλιστα ο Έλληνας καταναλωτής παίρνει κατά μέσο όρο 4 σακούλες και από αυτές γεμίζει μόνο το 50% της αντοχής και χωρητικότητάς τους ,ενώ το 80% των καταναλωτών τις χρησιμοποιούν στη συνέχεια για τη μεταφορά των οικιακών απορριμμάτων τους. Πάντως μετά την ανακοίνωση των μέτρων για τη χρέωση της πλαστικής σακούλας μόνο ένας στους δέκα Έλληνες δηλώνει ότι θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί πλαστική ενώ δύο στους τρεις καταναλωτές θεωρούν ότι πρέπει να απαγορευτεί η χρήση της.

Να σημειωθεί ότι η κοινοτική οδηγία την οποία οφείλει να εφαρμόσει και η Ελλάδα έδινε στις χώρες-μέλη της ΕΕ το δικαίωμα να επιλέξουν είτε τη λήψη μέτρων που εξασφαλίζουν ότι το ετήσιο επίπεδο κατανάλωσης δεν υπερβαίνει τις 90 λεπτές πλαστικές σακούλες κατά κεφαλήν το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2019 και τις 40 σακούλες έως το τέλος Δεκεμβρίου 2025, είτε την έκδοση αποφάσεων που θα εξασφαλίζουν ότι το αργότερο έως το τέλος Δεκεμβρίου 2018 οι πλαστικές σακούλες δεν θα παρέχονται δωρεάν στα σημεία πώλησης εμπορευμάτων ή προϊόντων.