Έθιμα και παραδόσεις της Μεγάλης Παρασκευής

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η απόλυτη ημέρα πένθους για την χριστιανοσύνη. Οι πιστοί ζουν με κατάνυξη το Θείο Δράμα, ενώ αποτελεί ημέρα απόλυτης αργίας και νηστείας. Σε όλη την Ελλάδα, υπάρχουν έθιμα και παραδόσεις που τιμούν την θυσία του Χριστού για τους πιστούς του, λίγες ώρες πριν από την Ανάστασή του. Δυστυχώς πολλά από αυτά τείνουν να εκλέιψουν.
Στην συνοικία Καμίνι της Ύδρας, ο Επιτάφιος μπαίνει μέσα στην θάλασσα και εκέι διαβάζεται η ακολουθία του.
Στην Πάρο, η περιφορά του Επιταφίου κάνει ακριβώς 15 στάσεις. Σε κάθε στάση φωτίζεται και ένα διαφορετικό σημείο του βουνού, ενώ τα παιδιά ντύνονται Ρωαμάιοι ή μαθητές του Χριστού και αναπαριστούν την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση.
Στην Σύρο, οι Καθολικοί Επιτάφιοι συναντιούνται με τους Ορθόδοξους μετά το τέλος της περιφοράς στην πλατεία Μιαούλη. Ακολουθούν οι ψαλμοί τους οποίους ψέλνουν όλι μαζί με την παρουσία χορωδίας .
Στο Αγρίνιο, μετά την περιφορά αναβιώνει το έθιμο των χαλκουνιών. Τα χαλκούνια είναι αυτοσχέδιες εκρηκτικές κατασκευές που αποτελούνται από έναν κύλινδρο γεμάτο μπαρούτι και ένα φυτίλι στο άκρο του. Η παράδοση αυτή έχει ξεκινήσει από την Τουρκοκρατία, όταν οι ντόπιοι τα άναβαν κατά την περιφορά του Επιταφίου για να απομακρύνουν τους αλλόθρησκους.
Στην Νέα Πέραμο Καβάλας, οι κάτοικοι σε κάθε γειτονιά της πόλης έχουν να έθιμο να καίνε ένα ομοίωμα του Ιούδα, την στιγμή που ο Επιτάφιος περνά από την περιοχή. Οι πόλη φωτίζεται από τις δεκάδες φωτιές, που συμβολίζουν την κάθαρση.
Στην Ναύπακτο,  η περιφορά του Επιταφίου συνδυάζεται με ρίψεις πυροτεχνημάτων στο λιμάνι. Αυτό γίνεται σε ανάμνηση του μπουρλοτιέρη Ανεμογιάννη για ην προσπάθειά του να πυρπολήσει την τουρκική ναυαρχίδα που βρισκόταν εκεί.

Στον Μελιγαλά,  την Μεγάλη Παρασκευή ανάβουν οι «φουνταριές». Το έθιμο λέει πως κάθε νοικοκυρά όταν ακούει τον πένθιμο κτύπο της καμπάνας, πετάει μπροστά από το σπίτι 2-3 μάτσα κληματόβεργες και τους βάζει φωτιά. Όταν περάσει ο Επιτάφιος, η νοικοκυρά ρίχνει πάνω στην θράκα που έχει δημιουργηθεί , μια χούφτα μοσχολίβανο.
Στο Καστανόφυτο Καστοριάς, τα παιδιά παίρνουν από την εκκλησία ένα ξύλινο ομοίωμα περιστεριού, το στολίζουν και το περιφέρουν στην πόλη και στα σπίτια. Ο κόσμος τους δίνει δώρα και κόκκινα αυγά.
Στην Άμφισσα, λαμβάνει χώρα το έθιμο «Δάκρυα της Παναγιάς». Το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής όλη η Άμφισσα κάθεται σε καφενεία, μεζεδοπωλεία κι εστιατόρια για να καταναλώσει σαρακοστιανά χωρίς λάδι και μεγάλες ποσότητες τσίπουρου και ούζου, που αποτελούν τα…. δάκρυα!

Στην Αθήνα, πολύ παλαιότερα, οι νοικοκυρές πριν περάσει ο Επιτάφιος σκούπιζαν τον δρόμο μπροστά από το σπίτι. Όταν περνούσε βαστούσαν ένα κεραμίδι που είχε πάνω ένα αναμμένο καρβουνάκι με λιβάνι.
Στο Δρυόβουνο του δήμου Βοΐου στην Κοζάνη, το πρωί της Μέγάλης Παρασκευής πραγματοποιείται «η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης του Χριστού» στο λόφο του «Γολγοθά» που βρίσκεται σε ύψωμα του χωριού. Πλήθος πιστών συμμετέχει στην πομπή που σχηματίζεται προς τον λόφο «Γολγοθά», όπου σε κλίμα κατάνυξης ο μητροπολίτης παραδίδει το σκήνωμα του Ιησού στις μυροφόρες, τις νέες κοπέλες με παραδοσιακές στολές που έχουν φθάσει από όλη την δυτική Μακεδονία για να συμμετάσχουν στο έθιμο.
Στις Μέτρες της Θράκης, τα παιδιά φτιάχνουν μόνα τους το ομοίωμα του Ιούδα και το περιφέρουν σε όλα τα σπίτια ζητώντας κλαδιά. Την μεγάλη Παρασκευή, μόλις ο Επιτάφιος φτάσει έξω από την εκκλησία, τα παιδιά του βάζουν φωτιά. Αργότερα, ο κόσμος παίρνει λίγη από την στάχτη, για να την ρίξει στα μνήματα.