"Αν δεν φας, δεν έχει παγωτό, γλυκό,
βόλτα". "Αν δεν φας, δεν θα σε αγαπάει η μαμά". "Αν δεν φας, θα έρθει ο
μπαμπούλας". Συνηθισμένες οι τεχνικές -δια στόματος γιαγιάς- που θα
πείσουν το παιδί να αδειάσει το πιάτο του. Είναι όμως τόσο αθώες όσο
ακούγονται;
Τα τρικ της γιαγιάς
Τα τεχνάσματα που επιστρατεύουν οι γιαγιάδες για να πείσουν το παιδί να φάει το φαγητό του είναι ποικίλα, ευφάνταστα και περίτεχνα: Μια κουταλιά για το μπαμπά, μια για τη μαμά. Μια για τον αδερφό, μια για τον άλλο αδερφό…Άλλοτε το μέσο που αγιάζει τον σκοπό χτυπά κατευθείαν στο συναίσθημα: «Να δεις πόσο θα σε αγαπάει η μαμά τώρα που έφαγες όλο το φαΐ σου» ή «Ο μπαμπάς θα λέει: κοίτα ένα παλικάρι που έχω εγώ» κοκ. Άλλες φορές μπαίνει σε εφαρμογή ο εκφοβισμός! «Αν δεν το φας όλο, θα έρθει ο αστυνόμος, ο πυροσβέστης, ο γείτονας, ο μπαμπούλας...». Αντίστοιχα, η επιβράβευση ή η τιμωρία με το φαγητό ήταν και είναι πολύ συνηθισμένη, αφού αποτελεί μια σίγουρη και μάλλον εύκολη λύση: Όταν τα εγγονάκια φάνε όλες τις μπάμιες, η γιαγιά θα τους δώσει σοκολάτα ή παγωτό. Αν, από την άλλη, δεν φάνε τις φακές, δεν έχει γλυκό, παιχνίδι, βόλτα...Ακόμη και σήμερα, τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει δραματικά.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται
Οι σύγχρονες γιαγιάδες (ενίοτε δε και μαμάδες) συνεχίζουν στο ίδιο μοτίβο. Μεγάλες συγκριτικά μερίδες, μπόλικο φαγητό και ασφυκτική πίεση για να καταναλωθούν όλα πλήρως. Τα περίφημο «κατοχικό σύνδρομο» που υπαγόρευε αυτές τις πιεστικές συμπεριφορές είναι καλά κρυμμένο (ή και φανερό) πάνω μας.
Το αποτέλεσμα;
Το παιδί συνδέει την κατανάλωση φαγητού με τον συναισθηματικό εκβιασμό, τον φόβο, την επιβράβευση, το αντάλλαγμα. Σταδιακά και καθώς μεγαλώνει, οδηγείται προς την κατανάλωση φαγητού για τους λάθος λόγους. Τρώει για να αισθανθεί γεμάτο, πλήρες, αποδεκτό, ευτυχισμένο, ενώ ταυτόχρονα έχει αδυναμία αυτοελέγχου της ποσότητας που καταναλώνει. Εικάζεται μάλιστα ότι οι πρώτες διαταραχές στην ικανότητα αυτοελέγχου της ποσότητας που τρώει το παιδί εμφανίζονται από τη στιγμή που διακόπτεται ο θηλασμός. Αυτό συμβαίνει για τον εξής λόγο: με το μπιμπερό, το βρέφος δεν έχει τη δυνατότητα να καθορίσει μόνο του την ποσότητα που θα καταναλώσει και θα πιει όλο το περιεχόμενο του μπουκαλιού. Ας αναλογιστούμε ακόμα το εξής: είναι γραμμένο στα γονίδια μας να τρώμε οποτεδήποτε υπάρχει διαθέσιμη τροφή. Το σώμα μας μάς σπρώχνει στη διαρκή κατανάλωση μέσω ενός αμυντικού μηχανισμού που ενυπάρχει μέσα μας και ενεργοποιείται σε επερχόμενη περίοδο «ισχνών αγελάδων», δηλαδή σε περίοδο έλλειψης τροφής. Η μοναδική ασπίδα στα παραπάνω είναι η λογική, η εμπειρία και η ορθή ερμηνεία των σημάτων πείνας και κορεσμού (χόρταση) από το σώμα μας. Δεδομένου λοιπόν ότι ζούμε σε ένα «παχυσαρκογόνο» περιβάλλον που προάγει την κατανάλωση άφθονης και άμεσα προσβάσιμης (συνήθως κακής ποιότητας) τροφής, αντιλαμβανόμαστε ότι το πρόβλημα διογκώνεται σε ό,τι αφορά στα παιδιά, αφού δεν έχουν την πείρα και την κριτική-επιλεκτική ικανότητα των μεγάλων. Με λίγα λόγια, οι μικροί μας φίλοι είναι πιο επιρρεπείς.
Τα τεχνάσματα που επιστρατεύουν οι γιαγιάδες για να πείσουν το παιδί να φάει το φαγητό του είναι ποικίλα, ευφάνταστα και περίτεχνα: Μια κουταλιά για το μπαμπά, μια για τη μαμά. Μια για τον αδερφό, μια για τον άλλο αδερφό…Άλλοτε το μέσο που αγιάζει τον σκοπό χτυπά κατευθείαν στο συναίσθημα: «Να δεις πόσο θα σε αγαπάει η μαμά τώρα που έφαγες όλο το φαΐ σου» ή «Ο μπαμπάς θα λέει: κοίτα ένα παλικάρι που έχω εγώ» κοκ. Άλλες φορές μπαίνει σε εφαρμογή ο εκφοβισμός! «Αν δεν το φας όλο, θα έρθει ο αστυνόμος, ο πυροσβέστης, ο γείτονας, ο μπαμπούλας...». Αντίστοιχα, η επιβράβευση ή η τιμωρία με το φαγητό ήταν και είναι πολύ συνηθισμένη, αφού αποτελεί μια σίγουρη και μάλλον εύκολη λύση: Όταν τα εγγονάκια φάνε όλες τις μπάμιες, η γιαγιά θα τους δώσει σοκολάτα ή παγωτό. Αν, από την άλλη, δεν φάνε τις φακές, δεν έχει γλυκό, παιχνίδι, βόλτα...Ακόμη και σήμερα, τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει δραματικά.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται
Οι σύγχρονες γιαγιάδες (ενίοτε δε και μαμάδες) συνεχίζουν στο ίδιο μοτίβο. Μεγάλες συγκριτικά μερίδες, μπόλικο φαγητό και ασφυκτική πίεση για να καταναλωθούν όλα πλήρως. Τα περίφημο «κατοχικό σύνδρομο» που υπαγόρευε αυτές τις πιεστικές συμπεριφορές είναι καλά κρυμμένο (ή και φανερό) πάνω μας.
Το αποτέλεσμα;
Το παιδί συνδέει την κατανάλωση φαγητού με τον συναισθηματικό εκβιασμό, τον φόβο, την επιβράβευση, το αντάλλαγμα. Σταδιακά και καθώς μεγαλώνει, οδηγείται προς την κατανάλωση φαγητού για τους λάθος λόγους. Τρώει για να αισθανθεί γεμάτο, πλήρες, αποδεκτό, ευτυχισμένο, ενώ ταυτόχρονα έχει αδυναμία αυτοελέγχου της ποσότητας που καταναλώνει. Εικάζεται μάλιστα ότι οι πρώτες διαταραχές στην ικανότητα αυτοελέγχου της ποσότητας που τρώει το παιδί εμφανίζονται από τη στιγμή που διακόπτεται ο θηλασμός. Αυτό συμβαίνει για τον εξής λόγο: με το μπιμπερό, το βρέφος δεν έχει τη δυνατότητα να καθορίσει μόνο του την ποσότητα που θα καταναλώσει και θα πιει όλο το περιεχόμενο του μπουκαλιού. Ας αναλογιστούμε ακόμα το εξής: είναι γραμμένο στα γονίδια μας να τρώμε οποτεδήποτε υπάρχει διαθέσιμη τροφή. Το σώμα μας μάς σπρώχνει στη διαρκή κατανάλωση μέσω ενός αμυντικού μηχανισμού που ενυπάρχει μέσα μας και ενεργοποιείται σε επερχόμενη περίοδο «ισχνών αγελάδων», δηλαδή σε περίοδο έλλειψης τροφής. Η μοναδική ασπίδα στα παραπάνω είναι η λογική, η εμπειρία και η ορθή ερμηνεία των σημάτων πείνας και κορεσμού (χόρταση) από το σώμα μας. Δεδομένου λοιπόν ότι ζούμε σε ένα «παχυσαρκογόνο» περιβάλλον που προάγει την κατανάλωση άφθονης και άμεσα προσβάσιμης (συνήθως κακής ποιότητας) τροφής, αντιλαμβανόμαστε ότι το πρόβλημα διογκώνεται σε ό,τι αφορά στα παιδιά, αφού δεν έχουν την πείρα και την κριτική-επιλεκτική ικανότητα των μεγάλων. Με λίγα λόγια, οι μικροί μας φίλοι είναι πιο επιρρεπείς.
Η καθημερινότητα των παιδιών
Ας προσθέσουμε σε όλα τα παραπάνω τη σύγχρονη, καθημερινότητα των παιδιών. Πολλές υποχρεώσεις από πολύ μικρή ηλικία, άγχος, περιορισμένος χρόνος και χώρος για άσκηση και παιχνίδι, πολλά μαθήματα, πολλές οθόνες, πολύ καθισιό και…το κερασάκι στην τούρτα; Το γλύκισμα, το σνακ, το ωραίο παστίτσιο της μαμάς αποτελούν πολλές φορές ανακούφιση και διέξοδο από την πίεση, το στρες, την απόγνωση που προκαλούν διάφορες αιτίες της καθημερινότητας. Συχνά και εμείς οι ενήλικες χρησιμοποιούμε την παραπάνω τεχνική αποφόρτισης. Για το παιδί που ο κόσμος του είναι πολύ πιο περιορισμένος από τον δικό μας, το αποτέλεσμα είναι πιο έντονο, αφού είναι πιο ευπαθές στη διατροφική υπερβολή.
Η γιαγιά και ο παππούς θα το καταλάβουν τελευταίοι, μετά από πολλές συζητήσεις και επαναλαμβανόμενη πίεση. Δεν είναι τυχαίο πως, όταν το παιδί πηγαίνει για διακοπές το καλοκαίρι στη γιαγιά, θα επιστρέψει με 3-4 παραπανίσια κιλά, χωρίς αυτά να δικαιολογούνται από τη φυσική σωματική του ανάπτυξη.
Ας προσθέσουμε σε όλα τα παραπάνω τη σύγχρονη, καθημερινότητα των παιδιών. Πολλές υποχρεώσεις από πολύ μικρή ηλικία, άγχος, περιορισμένος χρόνος και χώρος για άσκηση και παιχνίδι, πολλά μαθήματα, πολλές οθόνες, πολύ καθισιό και…το κερασάκι στην τούρτα; Το γλύκισμα, το σνακ, το ωραίο παστίτσιο της μαμάς αποτελούν πολλές φορές ανακούφιση και διέξοδο από την πίεση, το στρες, την απόγνωση που προκαλούν διάφορες αιτίες της καθημερινότητας. Συχνά και εμείς οι ενήλικες χρησιμοποιούμε την παραπάνω τεχνική αποφόρτισης. Για το παιδί που ο κόσμος του είναι πολύ πιο περιορισμένος από τον δικό μας, το αποτέλεσμα είναι πιο έντονο, αφού είναι πιο ευπαθές στη διατροφική υπερβολή.
Η γιαγιά και ο παππούς θα το καταλάβουν τελευταίοι, μετά από πολλές συζητήσεις και επαναλαμβανόμενη πίεση. Δεν είναι τυχαίο πως, όταν το παιδί πηγαίνει για διακοπές το καλοκαίρι στη γιαγιά, θα επιστρέψει με 3-4 παραπανίσια κιλά, χωρίς αυτά να δικαιολογούνται από τη φυσική σωματική του ανάπτυξη.
Ο ρόλος των γονέων
Σε καμιά περίπτωση βέβαια δεν είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι η γιαγιά και ο παππούς. Είναι ζήτημα έλλειψης προετοιμασίας και εκπαίδευσης των κηδεμόνων ως προς την εν γένει διατροφική συμπεριφορά που θα πρέπει να εμφυσηθεί στον «μικρό άνθρωπο». Μια ματιά στους μικρούς ενήλικες γύρω μας αρκεί για να καταλάβουμε πως η εποχή όπου τα παχουλά παιδιά θεωρούνταν πιο υγιή και πιο δυνατά έχει περάσει αντιστρεπτί. Ας φροντίσουμε λοιπόν να μεγαλώνουμε τα παιδιά, τα ανίψια, τα εγγόνια και τα δισέγγονα μας με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνουν τελικά «δυνατά και ψηλά, σαν το μπαμπά».
Σε καμιά περίπτωση βέβαια δεν είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι η γιαγιά και ο παππούς. Είναι ζήτημα έλλειψης προετοιμασίας και εκπαίδευσης των κηδεμόνων ως προς την εν γένει διατροφική συμπεριφορά που θα πρέπει να εμφυσηθεί στον «μικρό άνθρωπο». Μια ματιά στους μικρούς ενήλικες γύρω μας αρκεί για να καταλάβουμε πως η εποχή όπου τα παχουλά παιδιά θεωρούνταν πιο υγιή και πιο δυνατά έχει περάσει αντιστρεπτί. Ας φροντίσουμε λοιπόν να μεγαλώνουμε τα παιδιά, τα ανίψια, τα εγγόνια και τα δισέγγονα μας με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνουν τελικά «δυνατά και ψηλά, σαν το μπαμπά».
Tips για γονείς και...γιαγιάδες
-Δεν πιέζουμε το παιδί για να φάει. Αντίθετα φροντίζουμε να τρώει σωστά, με μέτρο, ποικιλία και ισορροπία.
-Εκπαιδεύουμε το παιδί να εξασκεί από μόνο του την αντίληψη της πείνας και του κορεσμού (χόρταση).
-Δεν εκφοβίζουμε το παιδί για να φάει. Αυτό, όπως και η πίεση, θα οδηγήσουν σε διατροφικές αποστροφές ή και υπερβολές.
-Δεν τιμωρούμε ή επιβραβεύουμε το παιδί με φαγητό.
-Ο τρόπος προσέγγισης να είναι «μαλακός» και να μην δημιουργείται θέμα εντάσεων και τσακωμού για αυτό, ιδίως στο τραπέζι.
-Διαφορετικά, είναι πιθανό όλες οι παραπάνω τακτικές να οδηγήσουν σε διατροφικές διαταραχές.
-Δεν πιέζουμε το παιδί για να φάει. Αντίθετα φροντίζουμε να τρώει σωστά, με μέτρο, ποικιλία και ισορροπία.
-Εκπαιδεύουμε το παιδί να εξασκεί από μόνο του την αντίληψη της πείνας και του κορεσμού (χόρταση).
-Δεν εκφοβίζουμε το παιδί για να φάει. Αυτό, όπως και η πίεση, θα οδηγήσουν σε διατροφικές αποστροφές ή και υπερβολές.
-Δεν τιμωρούμε ή επιβραβεύουμε το παιδί με φαγητό.
-Ο τρόπος προσέγγισης να είναι «μαλακός» και να μην δημιουργείται θέμα εντάσεων και τσακωμού για αυτό, ιδίως στο τραπέζι.
-Διαφορετικά, είναι πιθανό όλες οι παραπάνω τακτικές να οδηγήσουν σε διατροφικές διαταραχές.
.jpg)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου