Ο παράξενος λόγος για τον οποίο θεσπίστηκαν τα βραβεία Νόμπελ

Αυτό που σίγουρα ξέρετε είναι ο Alfred Nobel αποφάσισε την θέσπιση των πιο διάσημων ίσως βραβείων στον κόσμο: των βραβείων «Νόμπελ». Τα βραβεία αυτά είναι η ύψιστη τιμή που μπορεί να λάβει ένας άνθρωπος για τα πολιτιστικά ή τα επιστημονικά επιτεύγματά του. Μαζί με ένα αρκετά μεγάλο πόσο.
Κάτι που ίσως δεν ξέρετε είναι γιατί ο Alfred Nobel αποφάσισε να διαθέσει μεγάλο μέρος της περιουσίας του για την δημιουργία του συγκεκριμένου θεσμού. Εκτός από το παράξενο «γιατί», που ίσως κι αυτό να το γνωρίζετε, υπάρχει και το ακόμα πιο παράξενο «πως», το οποίο οφείλεται σε λάθος.
Το 1847, ο Ιταλός χημικός Ascanio Sobrero εφηύρε την νιτρογλυκερίνη. Από την πρώτη στιγμή προειδοποίησε για την χρήση της ως εκρηκτικό, αφού την θεώρησε άστατη, επικίνδυνη και ασταθή. Ο Alfred Nobel ενδιαφέρθηκε αμέσως για αυτή την εφεύρεση και θέλησε να βρει έναν τρόπο να την ελέγξει, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Μετά από 20 χρόνια τα κατάφερε, την έκανε πιο παχύρευστη, πιο σταθερή και την τοποθέτησε σε κυλινδρικά ραβδιά. Η νέα του εφεύρεση ονομάστηκε «δυναμίτης», παίρνοντας το όνομά της από την ελληνική λέξη «Δύναμη». Η εφεύρεση του τον έκανε γρήγορα πλούσιο, αφού οι εταιρίες μπορούσαν να ανατινάξουν βράχους σε ορυχεία ή να χτίσουν κτίρια σε δύσκολες τοποθεσίες.

Όμως αυτό που δεν προέβλεψε ο Nobel ήταν η κακή χρήση της εφεύρεσης. Γιατί ο άνθρωπος είναι ικανός για το καλύτερο και για το χειρότερο. Ο δυναμίτης έγινε πολύ χρήσιμος σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, όπου χρησιμοποιήθηκε με σκοπό να αφαιρεί ανθρώπινες ζωές. Ο Nobel υπήρξε καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του μεγάλος ειρηνιστής. Δεν του άρεσε λοιπόν η χρήση της εφεύρεσής του για αυτόν τον σκοπό.
Συνέβη λοιπόν ένα γεγονός, ένα λάθος, που τον έκανε να ανησυχήσει για την υστεροφημία του. Το 1888, ο αδελφός του Ludwig πέθανε. Μια γαλλική εφημερίδα έκανε λάθος και αντί να δημοσιεύσει τον επικήδειο του αδερφού του, δημοσίευσε τον επικήδειο του Alfred Nobel. Η ζωή του σε αυτόν τον επικήδειο συνοψίστηκε στην φράση «Le marchant de la mort est mort», που σημαίνει «Ο έμπορος του θανάτου είναι νεκρός». Ο επικήδειος συνέχισε λέγοντας πως έγινε πλούσιος «ανακαλύπτοντας τρόπους ώστε να σκοτώσεις ανθρώπους γρηγορότερα από ποτέ»!

Ο Nobel δεν μπόρεσε να το χωνέψει. Οι τύψεις του δεν τον άφηναν να ηρεμήσει και έψαχνε έναν τρόπο να αλλάξει την αρνητική αυτή άποψη που θα είχε ο κόσμος για τον ίδιο, μετά τον θάνατό του. Πέθανε τελικά το 1896 στην Ιταλία. Όμως έναν χρόνο νωρίτερα, είχε φτιάξει την διαθήκη του. Σε αυτήν (κάτι που η οικογένειά του δεν πήρε και με τον καλύτερο τρόπο) άφηνε 31 εκατ. σουηδικές κορώνες (περίπου 210 εκατ. ευρώ) σε μια τράπεζα με σκοπό να «θεσπίσει βραβεία τα οποία θα δίνονται σε αυτούς που, κατά την διάρκεια του προηγούμενου έτους, θα έχουν αποφέρει μεγάλο όφελος στην ανθρωπότητα». Η διαθήκη αυτή έγινε στις 27 Νοεμβρίου του 1895 και σήμερα συμπληρώνονται 122 χρόνια από τότε.