Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η μέρα που κορυφώνεται το Θείο Δράμα και γίνεται η σταύρωση του Χριστού το ξημέρωμα. Τη μέρα αυτή του απόλυτου πένθους, οι Έλληνες έχουν ιδιαίτερα, και εν πολλοίς άγνωστα, έθιμα τα οποία αναβιώνουν σε όλη την χώρα για να θυμηθούν τα Πάθη του Χριστού.
Τήνος-Ο καλύτερος επιτάφιος
Οι ενορίες των χωριών και της πόλης συναγωνίζονται ποιος θα στολίσει τον καλύτερο επιτάφιο το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής. Τον στολίζουν κορίτσια με βιολέτες κυρίως ενώ δεν πλησιάζουν παντρεμένες γυναίκες στη διαδικασία αυτή. Νωρίς το απόγευμα συνηθίζεται από τους κατοίκους να τους γυρίζουν όλους για να δουν ποιος είναι ο πιο όμορφος, ενώ περνούν από κάτω τρεις φορές για το καλό. Το βράδυ και μετά το τέλος της ακολουθίας αρχίζει η περιφορά των επιτάφιων με πρώτα τα εξαπτέρυγα, το σταυρό και τα φαναράκια και μετά ο επιτάφιος, ο ιερέας και ο κόσμος με αναμμένα κεριά.
Μελιγαλάς – Οι φουνταρίες
Το βράδυ, ανάβουν “φουνταρίες”. Κάθε νοικοκυρά, όταν σημαίνει η καμπάνα για τον Επιτάφιο, ρίχνει μπροστά στην πόρτα του σπιτιού της δυο – τρία μάτσα κληματόβεργες και τους βάζει φωτιά. Μέχρι να βγει ο Επιτάφιος, οι κληματόβεργες έχουν πλέον γίνει θράκα. Την ώρα που o παπάς περνά έξω από το δρόμο του σπιτιού της, η νοικοκυρά ρίχνει πάνω στη θράκα μια χούφτα μοσχολίβανο και ο παπάς κάνει εκεί παραστάσιμο.
Σπάρτη- Τα σταυρολούλουδα
Όταν γυρίσουν τον Επιτάφιο, τον ξεστολίζει ο καντηλανάφτης, ο οποίος παίρνει τα κεριά και τα φυλάει. Την άλλη μέρα, τα βάζει ο παπάς σε ένα δίσκο με τα σταυρολούλουδα και τα μοιράζει στις γυναίκες. Τα λουλούδια αυτά, οι γυναίκες τα κρατούν ως φυλαχτό και όταν αρρωστήσει ένα παιδάκι βάζουν στα κάρβουνα λίγο νερό και μερικά σταυρολούλουδα και το λιβανίζουν.
Αγρίνιο -Χαλκουνοπόλεμος
Όταν ολοκληρωθεί η περιφορά του Επιταφίου της κάθε ενορίας, οι «χαλκουνάδες» συγκεντρώνονται στην πλατεία Δημοκρατίας για να πάρουν μέρος στον χαλκουνοπόλεμο, ένα έθιμο του οποίου η προετοιμασία ξεκινά τουλάχιστον δύο μήνες πριν από το Πάσχα.
Πρόκειται για αυτοσχέδιες εκρηκτικές κατασκευές που αποτελούνται από ένα μεγάλο κύλινδρο γεμάτο με ένα μίγμα μπαρουτιού και ένα φυτίλι στο άκρο. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όταν οι Αγρινιώτες άναβαν τα χαλκούνια κατά την περιφορά του Επιταφίου για να απομακρύνουν τους Τούρκους.
Ναύπακτος- Ο σταυρός από δάδες
Κάτοικοι και επισκέπτες, ακολουθούν την περιφορά του Επιταφίου και φθάνουν στο λιμάνι, όπου αναμμένες δάδες είναι τοποθετημένες στις τάπες του Κάστρου, γύρω από το ενετικό λιμάνι. Στο μέσον της εισόδου του λιμανιού οι δάδες σχηματίζουν ένα μεγάλο σταυρό, που φωταγωγεί ολόκληρο το λιμάνι. Το έθιμο αυτό σύμφωνα με την τοπική παράδοση, φαίνεται να θέλει να συνδυάσει τη θρησκευτική μυσταγωγία με την ηρωική προσπάθεια του μπουρλοτιέρη Ανεμογιάννη να πυρπολήσει την τουρκική ναυαρχίδα στο λιμάνι.
Σαντορίνη-Σήμαντρα και φλεγόμενα δοχεία
Την Μεγάλη Παρασκευή το μεσημέρι στο Εμπορειό, αναβιώνουν τα σήμαντρα. Οι άντρες του χωριού μαζεύονται και χτυπάνε οτιδήποτε μεταλλικό ή ξύλινο για να κάνουν θόρυβο, περνώντας μέσα από τις εκκλησίες του χωριού όπου και προσκυνούν τις εικόνες τους ενώ στο δρόμο τους απ’ έξω οι γυναίκες τους κερνούν ρακί και καραμέλες, γιατί έτσι πιστεύουν ότι διώχνουν τα κακά πνεύματα προετοιμάζοντας την Ανάσταση.
Η Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ στον Πύργο της Σαντορίνης γιορτάζεται μ’ έναν ιδιαίτερο και ξεχωριστό τρόπο. Η επιτάφια ακολουθία στα στενά δρομάκια του χωριού γίνεται υπό το φως χιλιάδων φλεγόμενων δοχείων, που έχουν τοποθετηθεί στις στέγες, τις μάντρες και σε ολόκληρο το Ενετικό κάστρο ενώ οι μυροφόρες ψάλλουν δημιουργώντας μια κατανυκτική ατμόσφαιρα .
Σέρρες-«Αδώνια»
Κατά την περιφορά του Επιταφίου, αναβιώνει στη συνοικία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, το έθιμο «Αδώνια». Σύμφωνα με το τελετουργικό του εθίμου, όταν ο Επιτάφιος πλησιάζει, κάθε νοικοκυρά τοποθετεί στο κατώφλι του σπιτιού της ένα τραπεζάκι, πάνω στο οποίο έχει τοποθετήσει θυμίαμα και την εικόνα του Εσταυρωμένου, πλαισιωμένη από πασχαλιές και άλλα άνθη.
Ν. Μεσημβρία Θεσσαλονίκης-Νεκροταφεία
Στη Νέα Μεσημβρία Θεσσαλονίκης, τη Μ. Παρασκευή, οι δύο Επιτάφιοι των ενοριών, μετά την περιφορά τους στους δρόμους, συναντώνται στα νεκροταφεία. Εκεί, οι κάτοικοι ανάβουν κεριά στα αγαπημένα τους πρόσωπα που έχουν «φύγει από τη ζωή» και «η νύχτα γίνεται μέρα» από το φως των κεριών.
Κρήτη- Η μνεία και τα νερόβραστα φαγητά
Τη Μεγάλη Παρασκευή, τρώνε νερόβραστα φαγητά με ξύδι, σαλιγκάρια βραστά, των οποίων το ζουμί μοιάζει με ξύδι. Επιπλέον, υπάρχει το έθιμο ο ιερέας να μνημονεύει εντός της εκκλησίας πριν την περιφορά του Επιταφίου τα ονόματα όλων των κεκοιμημένων συγχωριανών της κάθε οικογένειας, έστω και πολλές γενιές πίσω.
Άμφισσα – Τα «Δάκρυα της Παναγιάς»
Στην Άμφισσα, λαμβάνει χώρα ένα ενδιαφέρον πασχαλινό έθιμο της Ρούμελης. Ονομάζεται «Δάκρυα της Παναγιάς». Το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής σύμπασα η Άμφισσα κάθεται σε καφενεία, μεζεδοπωλεία κι εστιατόρια για να καταναλώσει σαρακοστιανά χωρίς λάδι και μεγάλες ποσότητες τσίπουρου και ούζου, που είναι τα εν λόγω δάκρυα!
Ρέθυμνο-Οι λαμπάδες
Ένα έθιμο που ξεκινάει αρκετά χρόνια πριν όταν η Αργυρούπολη δεν είχε ηλεκτρικό ρεύμα και δημοτικό φωτισμό. Οι ενορίτες – χωριανοί για να τιμήσουν τον νεκρό Ιησού αλλά και για να φωτίσουν την διαδρομή που ακολουθούσε η λιτανεία του επιτάφιου κατασκεύαζαν «λαμπάδες» (δάδες) από καλάμια και αστιβίδες τις οποίες άναβαν και κουβαλούσαν στους ώμους τους.
Κάθε “Λαμπάδα” μπορεί να φτάσει έως και τα 6 μέτρα μήκος και κρατιέται από 3 ή και περισσότερα άτομα. Την κατασκευή των «λαμπάδων» αναλαμβάνουν οι νέοι του χωριού αρκετές ημέρες πριν την Μ. Παρασκευή μαζεύοντας καλάμια και αστιβίδες από το χωριό και τη γύρω περιοχή. Οι “λαμπάδες” προετοιμάζονται νωρίς το απόγευμα της Μ. Παρασκευής στη πλατεία του Αγίου Ιωάννη και λίγο πριν να ξεκινήσει η λιτανεία του Επιταφίου ανάβουν και προπορεύονται του επιταφίου δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα που ταξιδεύει, όσους παρευρεθούν, πίσω στο χρόνο. (candia news)
Πάρος-Αναπαράσταση του Θείου δράματος και κεριά
Σκηνές από το Θείο Δράμα, αναπαριστώνται από νέους, νέες και παιδιά ντυμένους με ενδυμασίες της εποχής του Ιησού, σε χαρακτηριστικά σημεία της Πάρου, κατά μήκος της περιφοράς του Επιταφίου.
Επιπλέον στην Πάρο τα κεριά του Επιταφίου, τα φυλούν και όταν έχει φουρτούνα, βρέχει ή αστράφτει, τα ανάβουν για να περάσει η κακοκαιρία. Ακόμα, στο εικονοστάσι, τοποθετείται και κλαδί ελιάς, που παραμένει εκεί ως αγιώτικο.
Κεφαλλονιά– Διεμερίσαντο” και “Σήμερον Κρεμάται”
Πηγαίνουν από νωρίς το πρωί στην Εκκλησία για να προσκυνήσουν τον εσταυρωμένο Χριστό. Παράδοση στο νησί είναι η μουσική εκτέλεση του προκειμένου της Μεγάλης Παρασκευής γνωστό σε όλους ως “Διεμερίσαντο” και του “Σήμερον Κρεμάται” του Σολωμού.
Οι ψάλτες και ο ιερέας μεταβαίνουν μπροστά από τον Εσταυρωμένο και μετά την εκφώνηση του ιερέα “Εσπέρας Προκείμενον” ψάλλουν καλλιτεχνικά το στίχο μετά του προκειμένου, μια παράδοση που σώζεται μέχρι σήμερα. Η ακολουθία τελειώνει περίπου γύρω στις 12:30 και αμέσως οι γυναίκες ξεκινούν το στόλισμα του Επιταφίου.
Μέτρες της Θράκης- Κάψιμο του Ιούδα
Η πομπή του Επιταφίου, σταματά έξω από ένα παρεκκλήσι, όπου βρίσκεται έτοιμη η φωτιά για να καεί ο Ιούδας. Τη στιγμή που ο ιερέας διαβάζει το σχετικό Ευαγγέλιο, ανάβουν τη φωτιά και καίνε τον Ιούδα. Παίρνουν μια χούφτα από εκείνη τη στάχτη και τη ρίχνουν στα μνήματα.
.jpg)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου