Δάνεια Δημοσίων Υπαλλήλων: Το τούνελ, το φως και τα «κοράκια»

«Φως» στο τούνελ αναζητούν περίπου 120.000 δημόσιοι υπάλληλοι και οι οικογένειές τους, που έχουν λάβει στεγαστικά δάνεια (συνολικός αριθμός δανείων 140.000) από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Η μείωση των αποδοχών τους που στα χρόνια της κρίσης έχει καταγράψει μεσοσταθμικά ποσοστά ύψους 40%, έχει φέρει μερίδα δανειοληπτών προ του αδιεξόδου. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που φέρνουν συνδικαλιστές της ΑΔΕΔΥ, ότι ένας αριθμός εργαζομένων ή συνταξιούχων του Δημοσίου, αναγκάζεται να τα βγάζει πέρα παίρνοντας από το μισθό μόλις 200 ευρώ, καθώς το υπόλοιπο των αποδοχών του καταλήγει στην αποπληρωμή των δόσεων του δανείου.
Η κυβέρνηση και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων μόλις ανακοίνωσαν ότι έρχεται νέα ρύθμιση με αναδρομική ισχύ, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα την «ανακούφιση» των δανειοληπτών από το βάρος των χρεών. Ωστόσο, οι δανειολήπτες εκτιμούν ότι πρόκειται να τους προσφερθεί η ίδια «ξαναζεσταμένη συνταγή» που έχει αποδειχθεί ότι δεν μπορεί να τους λύσει το πρόβλημα. Την ίδια στιγμή, ανάμεσα στους δανειολήπτες δεν έχει πάψει ο φόβος ότι στο μέλλον (βραχυπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο) τα δάνεια τους ίσως καταλήξουν σε κάποια ιδιωτική εταιρεία ειδικού σκοπού, δηλαδή ένα από τα γνωστά funds. Κάτι που έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν και συγκεκριμένα το 2006, όταν με απόφαση του τότε υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, Γιώργου Αλογοσκούφη, 24.400 δάνεια δημοσίων υπαλλήλων από το Ταμείο Παρακαταθηκώ, τιτλοποιήθηκαν και εκχωρήθηκαν σε fund (Grifonas Finance No1 Plc) με έδρα το Λονδίνο. Οι δανειολήπτες το πληροφορήθηκαν εκ των υστέρων, διαπιστώνοντας ταυτόχρονα ότι έχουν τα «χέρια δεμένα». Ποιος θα το περίμενε ότι η υπόθεση των δανείων εργαζομένων του ελληνικού δημοσίου θα έχει… διεθνείς διαστάσεις. Δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο ότι πρόκειται για δάνεια με μηδενικό ρίσκο, καθώς αποπληρώνονται απευθείας με παρακρατήσεις από τους μισθούς των υπαλλήλων. Κανένα από αυτά δεν είναι «κόκκινο». Ας πάρουμε όμως την ιστορία των δανείων από την αρχή…
Το ιστορικό
Οι δημόσιοι υπάλληλοι επέλεγαν μαζικά το ΤΠΔ, κυρίως λόγω της ασφάλειας που ένιωθαν σε σύγκριση με τις ιδιωτικές τράπεζες. Τα δάνεια χορηγούνταν ουσιαστικά πάνω σε δύο άξονες: το ύψος του μισθού που έπαιρνε ο υπάλληλος και την εμπορική αξία του σπιτιού. Το ακίνητο υποθηκευόταν, ώστε ακόμη και σε περίπτωση απόλυσης του υπαλλήλου, να υπάρχει πρόσθετη ασφαλιστική δικλίδα. Τα δάνεια εξυπηρετούνται με σταθερό επιτόκιο, σε ένα εύρος μεταξύ 4,5%-6,2% (μεσοσταθμικά 4,7%). Το ύψος του προσαρμοζόταν με βάση τις κατά καιρούς οικονομικές συνθήκες, εντός των ορίων που έθετε η Τράπεζα της Ελλάδος.
Από το 2010 και μετά, με βάση το «τσεκούρωμα» μισθών και συντάξεων, το Ταμείο παρείχε κατά καιρούς τη δυνατότητα ρυθμίσεων χορηγηθέντων δανείων του στεγαστικού τομέα (επιμήκυνση, μερική καταβολή, αναστολή κ.τ.λ.) προς διευκόλυνση των δημοσίων υπαλλήλων. Ομως οι διακανονισμοί οδηγούσαν σε έναν φαύλο κύκλο εγκλωβισμού των δανειοληπτών, μια και δεν έδιναν ολοκληρωμένες λύσεις.
Ας πούμε, ως παράδειγμα ότι ένας δανειολήπτης δημόσιος υπάλληλος είχε δάνειο 140.000 ευρώ και βρισκόταν στα πρώτα χρόνια εξυπηρέτησής του, διάρκειας 30 ετών, με δόση μηνιαία κοντά στα 800 ευρώ. Αξιοποιώντας τη ρύθμιση της επιμήκυνσης του δανείου, ο δανειολήπτης επέκτεινε το δάνειό του για δέκα χρόνια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί η μηνιαία δόση περίπου στα 120-130 ευρώ, όμως στα 40 χρόνια θα πλήρωνε περίπου 45.000 ευρώ επιπλέον τόκους.
Μια δεύτερη επιλογή ρύθμισης ήταν η μείωση της δόσης στο μισό για 5 χρόνια – στο συγκεκριμένο παράδειγμα, από 800 στα 400 ευρώ. Από κει και πέρα υπήρχαν άλλες δύο επιλογές.
Από τη μία η εφάπαξ καταβολή των οφειλών που ανέβαλλε ο οφειλέτης, από την άλλη ανακεφαλαιοποίηση των συγκεκριμένων οφειλών και προσμέτρησή τους στο συνολικό χρέος, το οποίο, ως αποτέλεσμα, διογκωνόταν περαιτέρω. Αδιέξοδο σε κάθε περίπτωση: μεγαλύτερο υπόλοιπο χρέους, μικρότερα εισοδήματα λόγω περικοπών.
Να σημειωθεί ότι από τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις αποκλείστηκαν οι 24.400 οφειλέτες των οποίων τα δάνεια είχαν ήδη εκχωρηθεί. Πηγαίνοντας στο ταμείο για ρύθμιση, έμαθαν ότι δεν χρωστούν πλέον στο Ταμείο, αλλά σε κάποιο ξένο fund! Στις ρυθμίσεις εντάχθηκαν περίπου 95.000-96.000 δάνεια από τα 135.600 που είχαν τη δυνατότητα, δηλαδή το 70%.
Οι νέες ρυθμίσεις
Μετά από παρέμβαση του ίδιου του πρωθυπουργού, μία ημέρα πριν την κινητοποίηση της ΑΔΕΔΥ, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι προχωρά σε ρύθμιση των δανείων των δημοσίων υπαλλήλων από το Ταμείο Παρακαταθηκών.
Με τις ρυθμίσεις που αφορούν 140.000 δάνεια εκτιμάται ότι στο 48% των δανείων θα υπάρξει μεσοσταθμική μείωση του επιτοκίου κατά 2,3% και στο 1/3 περίπου αυτών θα υπάρξει επιπλέον και πάγωμα μέρους του κεφαλαίου. Στο 52% των υπολοίπων δανείων προβλέπεται να υπάρξει επιβράβευση των συνεπών δανειοληπτών με προβλεπόμενη μεσοσταθμική μείωση του επιτοκίου που, για το τρέχον εξάμηνο, θα είναι της τάξεως του 1%. Σημειώνεται ότι το όφελος για τους δανειολήπτες θα κυμαίνεται από 150-300 ευρώ μηνιαίως.
Η ρύθμιση τίθεται σε εφαρμογή από τις 24 Νοεμβρίου και θα ισχύσει αναδρομικά από την 1η Ιουλίου του 2016.
Σκοπός της νέας πολιτικής, όπως επισημαίνεται, είναι η προστασία της πρώτης κατοικίας όλων των δανειοληπτών, με την υλοποίηση λύσεων προσαρμοσμένων στις πραγματικές δυνατότητες του καθενός απ’ αυτούς, με παράλληλη εξασφάλιση της δυνατότητας αποπληρωμής του κάθε δανείου. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον με τρόπο κοινωνικά δίκαιο και αποδεκτό.
Για τον προσδιορισμό της ενδεδειγμένης κατά περίπτωση λύσης, θα εφαρμόζονται κατά σειρά οι τεχνικές που προβλέπονται από την Τράπεζα της Ελλάδος για όλο το τραπεζικό σύστημα και ειδικότερα η επιμήκυνση του δανείου, η δραστική μείωση του επιτοκίου και η αποπληρωμή μέρους του κεφαλαίου με μειωμένο επιτόκιο και πάγωμα του υπόλοιπου κεφαλαίου για διάστημα δέκα ετών.
Το παράδειγμα που δίνεται είναι το ακόλουθο:
Δανειολήπτης με δάνειο 100.000 ευρώ, με υπολειπόμενη διάρκεια 20 ετών, και με ισχύον επιτόκιο εκτοκισμού 4,8%.

• Σήμερα πληρώνει δόση 649 ευρώ το μήνα, και με τις νέες ρυθμίσεις μπορεί να πληρώνει 390 ευρώ το μήνα (μέσω επιμήκυνσης κατά 10 έτη και μείωσης επιτοκίου σε 2,4%), δηλαδή θα έχει μείωση μηνιαίας δόσης κατά 259 ευρώ και συνολικό ετήσιο όφελος 3.108 ευρώ.
• Εάν ο εν λόγω δανειολήπτης λόγω χαμηλού οικογενειακού εισοδήματος ενταχθεί στην λύση που θα προβλέπει και πάγωμα του 30% του κεφαλαίου, τότε η μηνιαία δόση του μπορεί να φτάσει τα 273 ευρώ το μήνα, δηλαδή μηνιαίο όφελος από διαφορά δόσεων 376 ευρώ και ετήσιο όφελος 4.512 ευρώ.

Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, διευκρινίζει επίσης ότι τα επιτόκια των δανείων του είναι σταθερά για όλη τη διάρκεια του δανείου (30 και πλέον χρόνια), με σκοπό την προστασία των δανειοληπτών από τυχόν διακυμάνσεις των επιτοκίων σε μια τόσο μεγάλη χρονική περίοδο, και ως εκ τούτου δεν μπορεί να είναι συγκρίσιμα με επιτόκια άλλης μορφής (π.χ. κυμαινόμενα).
Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, το Ταμείο δεν πιστεύει και δεν θα εφαρμόσει οριζόντιες λύσεις χωρίς κριτήρια, αφού δεν προστατεύουν το συμφέρον των δανειοληπτών που έχουν θιγεί πιο έντονα από την οικονομική κρίση και οι οποίοι έχουν ανάγκη βιώσιμων λύσεων.
Ο χρόνος που έχει μεσολαβήσει από την 7η Ιουλίου είναι ο αναγκαίος για τη διαμόρφωση των απαραίτητων υποδομών και αυτοματισμών για την αποτελεσματικότερη και ταχύτερη διαδικασία υλοποίησης των νέων ρυθμίσεων.
Άλλωστε, η νέα πολιτική θα έχει έναρξη ισχύος από 1ης Ιουλίου 2016 για όλες τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί ή θα έχουν υποβληθεί μέχρι την 31η/12/2016, με συνέπεια να μην απολεσθούν δικαιώματα και οφέλη της νέας πολιτικής, επισημαίνεται επίσης στην ανακοίνωση.
Ισως αυτές οι προαναγγελίες να σας θυμίζουν κάτι… κοντά στο 2010!
Τι ζητά η ΑΔΕΔΥ
Από πλευράς των 120.000 δημοσίων υπαλλήλων και των δανειοληπτών τους, η ΑΔΕΔΥ λέει πως όχι μόνο αποδεικνύεται… άνθρακες ο θησαυρός, αλλά αντίθετα οι προωθούμενες ρυθμίσεις, οξύνουν το πρόβλημα των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και βυθίζουν ακόμα περισσότερο στα χρέη τους δανειολήπτες.
Σύμφωνα με την ΑΔΕΔΥ η ραγδαία μείωση των μισθών των Δημοσίων Υπαλλήλων και των συντάξεων του Δημοσίου, καθιστούν πλέον δύσκολη έως αδύνατη την εξυπηρέτηση των συγκεκριμένων δανείων, και αυτό γιατί τα δάνεια χορηγήθηκαν συναρτήσει του ύψους των αποδοχών του κάθε υπαλλήλου, τις οποίες το Δημόσιο μείωσε μονομερώς την τελευταία 5ετία χωρίς, ταυτόχρονα, να προβεί και σε αντίστοιχη μείωση των δανειακών υποχρεώσεων των δανειοληπτών. «Τα δάνεια αυτά είναι πλέον φανερό ότι δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν», σημειώνει η ΑΔΕΔΥ.
Η Εκτελεστική Επιτροπή της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. καλεί την Κυβέρνηση να πάρει άμεσα πρωτοβουλία ουσιαστικής αντιμετώπισης του ζητήματος των στεγαστικών δανείων του Ταμείου Παρακαταθηκών.

• Να αναπροσαρμόσει τα δάνεια με βάση το ύψος της σημερινής μισθοδοσίας των υπαλλήλων, λαμβάνοντας υπόψιν τη σημερινή αξία των ακινήτων, αλλά και την ύπαρξη και άλλων δανείων για το ίδιο ακίνητο.
• Να μηδενίσει τα τοκογλυφικά επιτόκια, τα οποία φτάνουν ακόμα και το 6,2%.
• Να σταματήσει τον παράνομο ανατοκισμό και να συμμορφωθεί – ευθυγραμμιστεί με τις δικαστικές αποφάσεις
• Να σταματήσει την ολέθρια πορεία διάλυσης του Ταμείου Παρακαταθηκών & Δανείων (που ευνοεί μόνο τα συμφέροντα των Ιδιωτικών Τραπεζών) και να προχωρήσει στην ουσιαστική αξιοποίηση και αναβάθμισή του, αναδεικνύοντας τον ιδρυτικό σκοπό του, που δεν είναι άλλος από την προστασία του δημοσίου συμφέροντος.
• Να αποτελέσει το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, μέσω της αναβάθμισης της λειτουργίας του, το φορέα εκείνο που θα συμβάλει στην ουσιαστική αντιμετώπιση του συνόλου των Στεγαστικών Δανείων των εργαζομένων και συνταξιούχων (Ταχ. Ταμιευτήριο, Ιδιωτικές τράπεζες) μέσω της εξαγοράς αυτών (αντί να περάσουν στα χέρια των funds) και της ουσιαστικής ρύθμισής τους, με τρόπο μάλιστα που μπορεί να αποφέρει και στο Ταμείο τεράστια κέρδη.
• aftodioikisi.gr